Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης, Άγιος: Περί Μυστικής Θεολογίας - Κεφάλαιο 5

Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης, Άγιος: Περί Μυστικής Θεολογίας - Κεφάλαιο 5

Ανεβαίνοντας ακόμη περισσότερο λέμε ότι ο αίτιος των πάντων δεν είναι ούτε ψυχή ούτε νους, ότι δεν έχει φαντασία ή γνώμη, ή λόγο ή νόηση, ούτε λόγος είναι ούτε νόηση, ούτε λέγεται ούτε νοείται. ούτε αριθμός είναι, ούτε τάξις, ούτε μέγεθος ούτε μικρότης, ούτε ισότης ούτε ανισότης, ούτε ομοιότης ή ανομοιότης. ούτε στέκεται ούτε κινείται ούτε ησυχάζει, ούτε δύναμη έχει ούτε δύναμις είναι ούτε φως, ούτε ζει, ούτε ζωή είναι, ούτε ουσία είναι ούτε αιών ούτε χρόνος. ούτε υφίσταται νοητή επαφή μαζί του, ούτε επιστήμη ούτε αλήθεια είναι, ούτε βασιλεία ούτε σοφία. ούτε ένα είναι ούτε ενότης, ούτε θεότης ή αγαθότης, ούτε πνεύμα είναι κατά τα μέτρα της γνωστικής  ικανότητός μας, ούτε υιότης ούτε πατρότης ούτε τίποτε άλλο από τα γνωστά σ' εμάς ή σε κάποιο άλλο ον. δεν είναι κάποιο από τα μη όντα ούτε κάποιο από τα όντα, ούτε τα όντα γνωρίζουν αυτή καθ' εαυτήν ούτε αυτή γνωρίζει τα όντα αυτά καθ' εαυτά. ούτε λόγος υπάρχει γι' αυτή ούτε όνομα ούτε γνώσις,ούτε σκότος είναι ούτε φως, ούτε πλάνη ούτε αλήθεια. ούτε θέσις της υπάρχει καθόλου ούτε αφαίρεσις, αλλά ακόμη και όταν δεχόμαστε τις θέσεις και τις αφαιρέσεις των πραγμάτων που είναι παρακάτω από αυτήν, αυτήν την ίδια ούτε τη θέτομε ούτε την αφαιρούμε. διότι η τελεία και ενιαία αιτία των πάντων είναι επάνω από κάθε θέση και η υπεροχή εκείνου που είναι απηλλαγμένος από όλα γενικώς τα πράγματα κι ευρίσκεται επέκεινα των όλων είναι επάνω από κάθε αφαίρεση. 

 

Αναρτήθηκε από Δημήτριος Μάξιμος στις 9:46 μ.μ.

Το κρυφό σχολειό δεν είναι μύθος αλλά πραγματικότητα. Κωνσταντίνος Χολέβας

Το κρυφό σχολειό δεν είναι μύθος αλλά πραγματικότητα. Κωνσταντίνος Χολέβας

Όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος ο εορτασμός της 25ης Μαρτίου 1821 θα συνοδευθεί από τη μονότονη προσπάθεια κάποιων « προοδευτικών» να ξαναγράψουν την Ιστορία. Μόνιμος στόχος των συγκεκριμένων διανοουμένων και αρθρογράφων είναι το Κρυφό Σχολειό. Το χαρακτηρίζουν μύθο και το χλευάζουν. Προφανώς είναι ανιστόρητοι ή εμπαθείς ή και τα δύο μαζί.
Αντιλαμβάνομαι ότι οι στόχοι τους είναι δύο. Πρώτον να υποβαθμίσουν τον πατριωτικό ρόλο της Εκκλησίας και δεύτερον να εξωραΐσουν την Οθωμανική Αυτοκρατορία και να την παρουσιάσουν φιλελεύθερη και ανεκτική.

Ας έλθουμε στον πρώτο στόχο τους. Τους ενοχλεί η υπενθύμιση ότι στα δύσκολα χρόνια της δουλείας η Ορθόδοξη Εκκλησία και οι κληρικοί ανέλαβαν την εκπαίδευση και την εθνική αφύπνιση των υποδούλων. Δεν θα καταφύγουμε σε μαρτυρίες Ελλήνων της εποχής εκείνης. Θα θυμίσουμε τί έγραφε σε επιστολή του ο Ρωμαιοκαθολικός Γκέρλαχ, πάστορας της Γερμανικής Πρεσβείας της Κωνσταντινουπόλεως το 1575.
Αντιγράφουμε από το σπουδαίο σύγγραμμα του συγχρόνου μας Γερμανού Ρωμαιοκαθολικού κληρικού και Νεοελληνιστή Γκέρχαρντ Ποντσκάλσκι «Η Ελληνική Θεολογία επί Τουρκοκρατίας», ελληνική έκδοση Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης, 2005):

« Πουθενά σε ολόκληρη την Ελλάδα δεν ευδοκιμεί η μελέτη. Δεν υπάρχουν δημόσιες ακαδημίες ή καθηγητές, με εξαίρεση τα κοινά σχολεία, όπου διδάσκονται τα αγόρια ανάγνωση με το Ωρολόγιο, την Οκτώηχο, το Ψαλτήριο και άλλα βιβλία που χρησιμοποιούνται στις ακολουθίες. Ελάχιστοι όμως από τους ιερείς και τους μοναχούς κατανοούν πραγματικά αυτά τα βιβλία» (σελ. 86).

Να, λοιπόν, που ένας Γερμανός κληρικός του 16ου αιώνος, ο οποίος δεν είχε κανένα λόγο να κατασκευάζει μύθους υπέρ του Ορθοδόξου κλήρου, παραδέχεται σε επιστολή του προς τον Γερμανό λόγιο Μαρτίνο Κρούσιο, ότι οι μοναχοί και οι κληρικοί ήταν οι μόνοι που αγωνιζόντουσαν κατά την περίοδο εκείνη να μορφώσουν τα Ελληνόπουλα, παρά τα δικά τους μορφωτικά κενά.

Ερχόμαστε τώρα στην προσπάθεια των κατασκευαστών της «προοδευτικής Ιστορίας» να εξωραΐσουν την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Υποστηρίζουν ότι δεν υπήρχε καταπίεση εις βάρος της παιδείας των Ρωμηών. Ας δούμε όμως πώς περιγράφει το κλίμα του 17ου αιώνος ένας επιφανής Έλληνας που τελικά έχασε την ζωή του λόγω της υπερβολικής τόλμης του.
Καταθέτουμε τη μαρτυρία του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Κυρίλλου Λουκάρεως, ο οποίος στραγγαλίστηκε το 1638 από τους Τούρκους. Έγραφε το 1616 σε μία πραγματεία του- προκήρυξη προς τους Έλληνες: « Ημπορούσι να είπουν οι Λατίνοι… μάθημα και σοφίαν δεν έχετε, αμή είσθε δούλοι και έχετε τους Τούρκους πάνω από τα κεφάλια σας…. Όσον πως δεν έχομεν σοφίαν και μαθήματα αλήθεια είναι…. Η πτωχεία και η αφαίρεσις της βασιλείας μας το έκαμαν και ας έχωμεν υπομονήν».
Ομολογεί ο Πατριάρχης με αρκετό θάρρος ότι οι Έλληνες δεν είχαν « μαθήματα», δηλαδή σχολεία, διότι ήσαν υπόδουλοι. Έχασαν το κράτος τους και λόγω εχθρικής καταπίεσης δεν μπορούν να μορφωθούν, με αποτέλεσμα να τους ειρωνεύονται οι Δυτικοί Χριστιανοί.

Επισημαίνουν οι αμφισβητίες: Μα καλά τον 18ο αιώνα έχουμε πλέον αξιόλογα ελληνικά σχολεία στα Γιάννενα, στην Κοζάνη, στην Σμύρνη, στο Άγιον Όρος κλπ. Και ο Πατροκοσμάς σχολεία ίδρυε. Απαντούμε ότι την εποχή εκείνη είχε χαλαρώσει κάπως η Οθωμανική αυθαιρεσία λόγω πιέσεων έξωθεν. Όμως και τότε ακόμη υπήρχε ανάγκη για κρυφά μαθήματα. Γιατί;

Την απάντηση δίνει ο Γάλλος δημοσιογράφος Ρενέ Πυώ στο βιβλίο του « Δυστυχισμένη Βόρειος Ήπειρος» ( ελληνική έκδοση ΤΡΟΧΑΛΙΑ, Αθήνα χ.χρ.): Ο Πυώ ακολούθησε το 1913 τον Ελληνικό Στρατό που απελευθέρωσε την ενιαία Ήπειρο και διηγείται τί άκουσε σχετικά με την Τουρκοκρατία στο Αργυρόκαστρο: « Κανένα βιβλίο τυπωμένο στην Αθήνα δεν γινόταν δεκτό στα σχολεία της Ηπείρου. Ήταν επιβεβλημένο να τα προμηθεύονται όλα από την Κωνσταντινούπολη. Η Ελληνική Ιστορία ήταν απαγορευμένη, Στην περίπτωση αυτή λειτουργούσαν πρόσθετα κρυφά μαθήματα, όπου ο νεαρός Ηπειρώτης μάθαινε για τη μητέρα πατρίδα, διδασκόταν τον εθνικό της ύμνο, τα ποιήματά της και τους ήρωές της» (σελ 126).

Ένας Γάλλος πολεμικός ανταποκριτής καταγράφει χωρίς φόβο και πάθος την τουρκική πολιτική στον τομέα της παιδείας στις αρχές του προηγουμένου αιώνος. Κρυφά μαθήματα για τα ελληνόπουλα. Αυτή είναι η αλήθεια, την οποία οι δήθεν προοδευτικοί θέλουν να αγνοούν. Προτιμούν να εμφανίζονται και ανιστόρητοι και εμπαθείς.

Αδιάψευστοι μάρτυρες είναι τα τοπωνύμια. Στην Πελοπόννησο, στην Κρήτη, στη Βοιωτία, στις Κυκλάδες, στην Ήπειρο, στη Μακεδονία, στη Μικρά Ασία, παντού όπου έζησε ο Ελληνισμός διασώζεται ακόμη το τοπωνύμιο Κρυφό Σχολειό. Δεν μπορεί σε τόσα διαφορετικά μέρη να.....έπαθαν οι κάτοικοι ομαδική παράκρουση!
Η προφορική παράδοση από γενιά σε γενιά διέσωσε στην ιστορική μνήμη την αλήθεια για το Κρυφό Σχολειό. Αυτήν ακριβώς που περιγράφει ο υπασπιστής του Κολοκοτρώνη Φώτιος Χρυσανθόπουλος ή Φωτάκος, όταν γράφει στον Α΄ τόμο των Απομνημονευμάτων του (σελίδα 46) ότι την παιδεία επί Τουρκοκρατίας την είχαν στα χέρια τους οι ιερείς και όλα αυτά «εγίνοντο εν τω σκότει και προφυλακτά από τους Τούρκους»!

Κωνσταντίνου Χολέβα

Γέροντα, πού οφείλεται ή μελαγχολία πού έρχεται πολλές φορές στήν ψυχή;

Γέροντα, πού οφείλεται ή μελαγχολία πού έρχεται πολλές φορές στήν ψυχή; 

Γέροντα, πού οφείλεται ή μελαγχολία πού έρχεται πολλές φορές στήν ψυχή;
- Ή μελαγχολία καί τό πλάκωμα τής ψυχής οφείλονται
συνήθως σέ τύψεις άπό ευαισθησία, καί τότε ό άνθρωπος χρειάζεται νά έξομολογηθή, γιά νά μπόρεση νά βοηθηθή άπό τόν πνευματικό. Γιατί, άν είναι ευαίσθητος, μπορεί τό σφάλμα πού έκανε νά είναι πολύ μικρό, άλλά ό εχθρός διάβολος νά τό μεγαλοποιή νά του τό δείχνη μέ μικροσκόπιο, γιά νά τόν ρίξη στήν απελπισία καί να τόν άχρηστέψη. Μπορεί νά του πή λ.χ. ότι τάχα στενοχώρησε πολύ τούς άλλους, ότι τούς δυσκόλεψε κ.λπ., και νά τόν κάνη νά στενοχωριέται πιό πολύ άπό όσο αντέχει. Αφού ενδιαφέρεται ό διάβολος, γιατί δέν πηγαίνει νά πειράξη τήν συνείδηση ενός αναίσθητου άνθρωπου; Άλλά τόν αναίσθητο τόν κάνει νά θεωρή μηδαμινό ένα μεγάλο σφάλμα του, γιά νά μήν έρθη σέ συναίσθηση.
Πρέπει ό άνθρωπος νά γνωρίση τόν εαυτό του όπως είναι, καί όχι όπως τόν παρουσιάζει ό εχθρός διάβολος, διότι αυτός ενδιαφέρεται γιά τό κακό μας. Ποτέ νά μήν απελπίζεται, αρκεί νά μετανοή, γιατί καί οί αμαρτίες του είναι λιγώτερες άπό τού διαβόλου καί ελαφρυντικά έχει, επειδή πλάσθηκε άπό χώμα καί άπό απροσεξία γλίστρησε καί λασπώθηκε. Γιά νά γίνη σωστός αγώνας, πρέπει νά γυρίζουμε τήν ρόδα αντίθετα άπό εκεί πού τήν γυρίζει ό διάβολος. Άν μας λέη ότι είμαστε κάτι, νά καλλιεργούμε τήν αύτομεμψία. Άν μας λέη ότι δέν είμαστε τίποτε, νά λέμε: Ό Θεός θά μέ έλεήση. Έτσι άπλά άν κινήται ό άνθρωπος, μέ εμπιστοσύνη καί ελπίδα στον Θεό, μπαίνει στήν ζωή του ή μετάνοια, ή ταπείνωση, καί ανεβαίνει σέ πνευματικά ύψη.

ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΠΑΙΣΙΟΣ !
ΗΛΙΑΣ   ΧΑΙΝΤΟΥΤΗΣ  19 ΙΟΥΝ 2012 +

 

Η Δικαιοσύνη

Η Δικαιοσύνη— anaxoriti

Η λέξη «Δικαιοσύνη» ευρίσκεται στην Καινή Διαθήκη ογδόντα οκτώ φορές. Η λέξη «δίκαιος» ογδόντα μία φορές. Δεν έχουν όμως πάντοτε την σημασία την οποίαν έχουν οι λέξεις αυτές στη σημερινή εποχή. Η λέξη «Δικαιοσύνη», πάρα πολλές φορές, ίσως τις περισσότερες, έχει την έννοια όλων των αρετών, όλων των καθηκόντων του ανθρώπου προς τον άνθρωπο και τον Θεό. Με την έννοια αυτή την χρησιμοποιεί και ο Κύριος, όταν λέγει «Πρέπον εστίν ημίν πληρώσαι πάσαν δικαιοσύνην». Την ίδια σημασία, τις περισσότερες φορές, έχει και η λέξις «δίκαιος». Αυτό φανερώνει, πόσον μεγάλη αρετή είναι η δικαιοσύνη, αφού εκπροσωπεί, μπορεί να πει κανείς, όλες τις αρετές, ή προϋποθέτει την ύπαρξη των άλλων αρετών.
Παρ’ όλα αυτά, ευρίσκεται και με την έννοια της αποδόσεως εις ένα έκαστον ό,τι του ανήκει, δηλαδή με την έννοια την οποία χρησιμοποιούμε σήμερα την λέξη «Δικαιοσύνη» και σ’ αυτήν θα αφιερώσομε τις λίγες αυτές γραμμές.
Βλέπομε να γίνεται ιδιαίτερος λόγος για την δικαιοσύνη του Θεού και ιδιαίτερος για την δικαιοσύνη των ανθρώπων. Ο Θεός είναι δίκαιος και «δικαιοσύνην ηγάπησεν». Με δικαιοσύνη κυβερνά τον κόσμο. Δικαιοσύνη θα αποδώσει στην άλλη ζωή. Αλλά δικαιοσύνη ζητεί και από τον άνθρωπο, «Δικαιοσύνην μάθετε οι ενοικούντες επί της γης», λέγει ο Θεός στην Παλαιά Διαθήκη ενώ ο Κύριος μακαρίζει τους «πεινώντας και διψώντας την δικαιοσύνην», εκείνους δηλαδή που σαν πείνα και δίψα επιθυμούν σφοδρά την επικράτηση της δικαιοσύνης στον κόσμο.
Είναι τόσο πολλές, άφθονες, αμέτρητες οι περιπτώσεις που παρουσιάζονται στον άνθρωπο και του δίνουν την ευκαιρία να εκδηλώσει το ωραίο αυτό αίσθημα και να το κάμει έργο, αποδίδοντας δικαιοσύνη.
Είσαι γονιός; Σου δίδεται η ευκαιρία να μοιράσεις εξ ίσου την αγάπη σου στα παιδιά σου. Εξ ίσου την περιουσία σου. Να αποδώσεις με δικαιοσύνη ό,τι ανήκει στον καθένα.
Είσαι διδάσκαλος; Σου δίδεται, καθημερινώς, η ευκαιρία να εκδηλώσεις την δικαιοσύνη σου αμείβοντας εξ ίσου τον πλούσιο και τον πτωχό μαθητή σου, όταν εξ ίσου κουράσθηκαν και απέδωσαν.
Είσαι προϊστάμενος; Δείξε την δικαιοσύνη σου στους υφισταμένους σου. Πλήρωσε τον καθένα σύμφωνα με την αξία του.
Είσαι έμπορος; Προσπάθησε να εργασθείς με δικαιοσύνη στις δοσοληψίες σου. Δεν είναι δίκαιο να νοθεύεις το εμπόρευμα σου. Δεν είναι δίκαιο να ζυγίζεις λειψά. Δεν είναι δίκαιο να πωλήσεις σε υπέρογκη τιμή.
Είσαι δικηγόρος; Μην αναλάβεις να υποστηρίξεις το άδικο. Μην ζήτησεις ψευδομάρτυρες για να υποστηρίξεις την αδικία. Καλλίτερα να χάσης ένα κέρδος, το μισθό της αδικίας.
Οποιοσδήποτε κι αν είσαι, θέσε στην ψυχή σου τον ζυγό της δικαιοσύνης και ζύγιζε την κάθε πράξη σου. Μίλησε δίκαια, ομολόγησε το δίκιο, έστω και αν θίγει τα ατομικά σου συμφέροντα ή τον εγωισμό σου. Κοίταξε τα όλα με την ανωτερότητα, που απαιτεί η δικαιοσύνη. Γίνε νικητής της αδικίας για να βρεις την ειρήνη της ψυχής σου.
Υπάρχουν πολύ συχνά και περιπτώσεις, που δεν καλείσαι συ ο ίδιος να αποδώσεις το δίκαιο. Βλέπεις όμως μπροστά σου να καταπατείται η δικαιοσύνη. Τι θα κάμεις τότε; Θα σταθείς ψυχρός παρατηρητής και αδιάφορος; Θα κρίνεις ή θα κατακρίνεις σαν ουδέτερος, χωρίς ωφέλεια και αποτέλεσμα; Όχι. Αν βλέπεις το άδικο, πρέπει να ενδιαφερθείς, να κάνεις ό,τι μπορείς, για να προλάβεις ή να σταματήσεις το κακό. Μην υπολογίσεις τα δυσμενή σχόλια των άλλων. Μην υποχώρησης όταν συνάντησης το πρώτο εμπόδιο. Αγωνίσου για την δικαιοσύνη. Μην αφήσεις ασύδοτη την αδικία.
Υπάρχουν παραδείγματα της καθημερινής ζωής αμέτρητα, που φανερώνουν πόσες αδικίες μπόρεσαν να προλάβουν άνθρωποι, που είδαν την αδικία και πόνεσαν γι’ αυτήν και προσπάθησαν με κάθε μέσο που διέθεταν να την προλάβουν και να την επανορθώσουν.
Υπάρχουν και παραδείγματα ανθρώπων, που δεν κατόρθωσαν να αντισταθούν στην αδικία, αν και την γνώριζαν. Ο Πόντιος Πιλάτος γνώριζε ότι αδίκως οδήγησαν οι Ιουδαίοι τον Κύριο στο πραιτόριο για να τον θανατώσουν. «Ουχ ευρίσκω εν αυτώ αιτίαν» λέγει. Γνώριζε ότι, από φθόνο εκινούντο οι Ιουδαίοι «ήδει γάρ ότι δια φθόνον παρέδωκαν αυτόν». Προτείνει την απόλυση του Κυρίου. Ο όχλος των Ιουδαίων επιμένει. Ο Πιλάτος προσπαθεί να αποφυγή την άδικη σταύρωση του Κυρίου. Οι Ιουδαίοι ζητούν να τον φέρουν αντιμέτωπο με τον Καίσαρα. Ο Πιλάτος κλονίζεται, υποχωρεί, νίπτει τας χείρας του, νομίζοντας ότι απαλλάσσεται της ευθύνης. Πιστεύει, ότι έχει απέναντι του τον Δίκαιον. «Αθώος, λέγει, ειμί από του αίματος του δικαίου τούτου», και όμως, υπογράφει την θανατική καταδίκη του Κυρίου.
Είναι τα ελεεινά και αξιοθρήνητα παραδείγματα των ανθρώπων, που βλέπουν την αδικία, αλλά δεν έχουν την ψυχική δύναμη να αντισταθούν σ’ αυτήν και να επιβάλουν την δικαιοσύνη.
Πόσον ευτυχής θα ήταν ο άνθρωπος, αν είχε στη ζωή του, σαν κανόνα την δικαιοσύνη! Και στην οικογένεια και στην αγορά και στην εκκλησία και στο σχολείο και στους νόμους και στα δικαστήρια και στο στρατό και στο λαό, θα επικρατούσε η τάξη και η αρμονία.
Και αν οι κυβερνήσεις ρύθμιζαν με δικαιοσύνη τις σχέσεις των κρατών, ο κόσμος αυτός θα ήταν η επί της γης Βασιλεία του Θεού.
Γ. Π. ΣΩΤΗΡΙΟΥ

ΑΓΚΑΘΙΑ ΚΑΙ ΛΟΥΛΟΥΔΙΑ

Οἰκουμενικότητα καί Βυζαντινή Τέχνη. Μιὰ Ἀνάγνωση (Ἐξεφωνήθη ἀντίπερα τοῦ Πόρου τὴν 24 Ἀπριλίου 1827)

Οἰκουμενικότητα καί Βυζαντινή Τέχνη. Μιὰ Ἀνάγνωση
(Ἐξεφωνήθη ἀντίπερα τοῦ Πόρου τὴν 24 Ἀπριλίου 1827)

Ἀπό «Τό Βυζάντιο ὡς Οἰκουμένη», ἐκδ. Ἐθνικό Ἵδρυμα Ἐρευνῶν, Διεθνῆ Συμπόσια 16, Ἀθήνα 2005.


Κεφάλαιο 1

Ἀναστασίῳ, Ἀρχιεπισκόπῳ Τιράνων καί Ἀλβανίας,
υἱϊκῶς

Ἡ τελευταία δεκαετία τοῦ εἰκοστοῦ αἰώνα ἀνέτρεψε παγιωμένες ἀντιλήψεις περὶ ἱστορίας. Ὁ δυτικὸς πολιτισμὸς θεωρήθηκε ὅτι τελειώνει στά σύνορα ἑνὸς εἰκονικοῦ ὀρθοδόξου τόξου, ὅτι ὀρθόδοξη χριστιανοσύνη καὶ Ἰσλάμ, μὲ ἐνδογενή τάχα τάση πρὸς ὁλοκληρωτισμὸ καὶ φονταμενταλισμό, εἶναι ‘βάρβαροι’ ἐχθροὶ γιὰ τὴ χριστιανικὴ (ρωμαιοκαθολικὴ καὶ προτεσταντική) 'πολιτισμένη' Εὐρώπη(1). Σὲ τέτοια περιρρέουσα ἀτμόσφαιρα τί σημαίνει τὸ παρὸν συνέδριο καὶ ἡ ὁμότιτλη ἒκθεση(2); Οἰκουμένη στὸ Βυζάντιο σήμαινε μόνο κυριαρχία σὲ παγκόσμιο ἐπίπεδο;

Ἡ ἀμφισβήτηση τοῦ ὁρατοῦ σημείου ἑνότητας τῆς οἰκουμένης στὸ πρόσωπο τοῦ βυζαντινοῦ αὐτοκράτορα μέ τή στέψη τοῦ Καρλομάγνου (800 μ.Χ.) στή Δύση κατέληξε στὸ ἐκκλησιαστικὸ σχίσμα τοῦ 867. Στὴν ἐπιστολὴ του πρὸς τὰ πατριαρχεῖα τῆς Ἀνατολῆς ὁ πατριάρχης Φώτιος ἐπάγεται: [...]καὶ πληρωθήσεται τὸ εἰρημένον, ὅτι 'εἰδήσουσί με πάντες ἀπὸ μικροῦ ἕως μεγάλου αὐτῶν' καὶ ‘εἰς πᾱσαν τὴν γῆν ἐξῆλθεν ὁ φθόγγος’ τῶν ἀποστολικῶν διδαγμάτων, 'καὶ εἰς τὰ πέρατα τῆς οἰκουμένης τὰ ρήματα αὐτῶν'(3). Ἡ οἰκουμενικότητα συνδέεται μέ τόπο ἀλλὰ καὶ τρόπο, μὲ τὴν καθολικότητα τῆς Ἐκκλησίας, δηλαδὴ τὴν ἐν Χριστῷ Ἀλήθεια(4). Ἔτσι ὁ ὅρος, παράλληλα μὲ τὴν ἔννοια τῆς παγκοσμιότητας(5), ἀποδίδεται ὄχι μόνο σὲ τοπικὴ Ἐκκλησία(6) ἀλλὰ καὶ σὲ ἄτομα ὡς φορεῖς τῆς ἀλήθειας(7). Αὐτὴ ἡ καθολικότητα δὲν ὁδηγεῖ σὲ ὁμοιομορφία (ὁμογενοποίηση τῆς παγκοσμιοποίησης), διότι διαφυλάσσει τὴν ποικιλία τῶν μορφῶν καὶ τῶν προσωπικῶν χαρισμάτων(8). Ἡ καθολικότης, τὸ πλήρωμα τῆς ἀλήθειας, εἶναι κριτήριο γιὰ τὴν ὀρθοδοξία, ὄχι ἀντιστρόφως(9).

Ὁ ὅρος οἰκουμενικὸς μαρτυρεῖται καταρχὴν γιὰ τὸν πάπα Ρώμης τὸ 518 (patriarcha universae orbis terrae)• τὸ ἴδιο διάστημα καὶ ὁ Κωνσταντινουπόλεως Ἰωάννης Β' (518-520) ἀποκαλεῖται ἐπίσης οἰκουμενικὸς πατριάρχης χωρὶς προστριβές(10). Στὰ τέλη τοῦ 6ου αἰώνα ὁ πάπας ἀρχίζει νὰ συγχέει τὰ πρωτεῖα τιμῆς μὲ τὰ πρωτεῖα ἐξουσίας καὶ ἀρχίζουν οἱ διαμάχες. Στὴ Δύση θὰ καταλήξουν στὸν παποκαισαρισμὸ καὶ τὶς τάσεις θεοκρατίας(11)• στὴν Ἀνατολὴ διαμορφώνεται ἡ συναλληλία τῶν δύο ἐξουσιῶν, ποὺ διακονοῦν κατὰ μίμησιν τῆς θείας φιλανθρωπίας(12).

Ἡ ἔννοια τῆς οἰκουμενικότητας ἀφορᾶ ἐπίσης ὁλόκληρη τὴ φύση καὶ τὴν κτίση, διαστελλόμενη ἕως τὴ βασιλεία τοῦ Θεοῦ καὶ ἐμπεριέχουσα τὴν ἱστορία (πρβλ. Ἀποκάλυψη)• ἐκφράζει τέλος τὴν ἑνότητα στὸ πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ, ἄρα σὲ ἱστορικὸ ἐπίπεδο τὴν ἑνότητα τοῦ πολιτισμικοῦ κοσμοειδώλου. Ἡ ἀπουσία φυλετισμοῦ ἢ ἐθνικισμοῦ στὸ Βυζάντιο ἔχει συνεπῶς καὶ θεολογικὲς καταβολές(13).

Ὁ ἄνθρωπος γίνεται κατεξοχὴν πρόσωπο, ὅταν ἑνωθεῖ κατὰ χάριν μὲ τὸν Θεὸ μέσω τῶν ἄκτιστων ἐνεργειῶν του, δηλαδὴ διὰ τῆς θεώσεως. Ἡ μετοχὴ στὶς ἄκτιστες ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ ἐπιτυγχάνεται μὲ τὴ συνεχή ἄσκηση καὶ τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ• ὁ ἄνθρωπος ἀπὸ τὸ κατ' εἰκόνα, ὅπως ἐπλάσθη καὶ ποὺ δὲν χάνεται ποτέ, φθάνει στὸ καθ' ὁμοίωσιν, γιὰ τὸ ὁποῖο προορίστηκε(14). Καταλήγουμε στὸν ἅγιο, πρότυπο τοῦ βυζαντινοῦ ἀνθρώπου: κατορθώθηκε ἡ δημιουργία ἑνὸς νέου τύπου ἀνθρώπου, ἡ ἁγιοποίηση κάθε γωνίας τοῦ βυζαντινοῦ ἐδάφους(15). Ὁ ὀρθόδοξος πολιτισμὸς εἶναι συνεπῶς καὶ ἁγιοκεντρικός: τὸ Βυζάντιο παλεύει συνεχῶς μὲ τὸ δίλημμα «αὐτοκρατορία ἢ ἔρημος»(16); καὶ ἐπιλέγει σὲ κρίσιμες στιγμὲς (εἰκονομαχία, ἡσυχαστικὸ κίνημα) τὴν ἄσκηση ἀντὶ τῆς ἐξουσίας. Στὴ Δύση ὁ σχολαστικισμός, ἀπορρίπτοντας τὶς ἄκτιστες ἐνέργειες -τὸ δείχνει ἀνάγλυφα ὁ ἀγώνας τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ ἐναντίον τοῦ Βαρλαάμ(17), θεωρητικὰ ἀπέκλειε τὴν κατὰ χάρη μετοχὴ στὸ θεῖο καὶ πρακτικὰ ὁδηγοῦσε σὲ μία ἁγιότητα ὡς κατόρθωμα ἀτομικῶν προσπαθειῶν(18).

Θεμελιακὲς διαφορὲς μὲ τὴ Δύση, μὲ προεκτάσεις στὴν τέχνη, σηματοδοτοῦν καὶ ἄλλες ἀντιλήψεις στὴν ὀρθόδοξη θεολογία καὶ πρακτική. Τὸ κακὸ λ.χ. δὲν ὑφίσταται ὡς ἀνεξάρτητη ὀντότητα ἀλλὰ ὡς μὴ ἀγαθόν(19)• ἡ ἁμαρτία ἀντιμετωπίζεται λιγότερο ὡς παράβαση θείου δικαίου καὶ περισσότερο ὡς ἀσθένεια χρήζουσα θεραπείας(20)• τὸ προπατορικὸ ἁμάρτημα δὲν συγκροτεῖ τὸ κέντρο τῆς ἀνθρώπινης ἱστορίας, δὲν κληρονομεῖται ὡς ἐνοχή, ἀλλὰ ἰσχύουν οἱ συνέπειές του, ὁ θάνατος(21). Κόλαση γιὰ τὴν ὀρθόδοξη διδασκαλία δὲν εἶναι κτιστὸς τόπος μαρτυρίων (ἀντιπαράβαλε τὴν περιγραφὴ τῆς κόλασης σὲ Αὐγουστίνο, Δάντη, Milton κλπ.)• εἶναι τρόπος, ποθουμένου στέρησις, τὸ ἀποτέλεσμα τῆς αὐτόβουλης ἄρνησης τοῦ ἀνθρώπου νὰ πραγματώσει τὸ καθ' ὁμοίωσιν Θεοῦ, αὐτοεγκάθειρξη στὴν ἀκοινωνησία. Ὁ σατανάς, ὂν δίχως αὐθυπαρξία, εἶναι ὁ ἀντι-κείμενος, ὁ πειραστής, αὐτοτραυματισμένο νοσοῦν πλάσμα ἄξιο οἴκτου. Στὴ Δύση μετατράπηκε σὲ τιμωρὸ ὄργανο τῆς θείας δικαιοσύνης, συνεργὸς τρόπον τινὰ στὸν κολασμὸ τοῦ ἀνθρώπου ἀπὸ τὸν Θεό(22) ἕναν Θεὸ ὄχι πηγὴ ἀέναου ἀγαθότητας καὶ ἔρωτα μανικοῦ γιὰ τὸ πλάσμα Του, ἀλλὰ σαδιστή, ἐκδικητικό, ἀκόρεστο στὴν ἀπονομὴ δικαιοσύνης, Θεὸ καθ' ὁμοίωση ἀνθρώπου, ποὺ τελικὰ ἀπορρίπτει ἕναν τέτοιο τύραννο.

Μὲ τὴν ἑκούσια κάθοδο τοῦ Θεοῦ πρὸς τὸ πλάσμα Του, ὡς πλήρωμα τῆς αὐτοθυσιαστικῆς ἀγάπης Του, τοῦτο καλεῖται νὰ ἀνέλθει πρὸς ἐκεῖνον(23). Ὁ ἄνθρωπος ὁδεύει πρὸς τὸ καθ' ὁμοίωσιν, πρὸς τὸ ἄκτιστον φῶς καὶ τὸ ἀμήχανον, ἐράσμιον κάλλος τῆς Ἁγίας Τριάδος(24), συμμεταμορφώνοντας τὴν κτίση. Ἡ διάκριση ἀνάμεσα σὲ κτιστὸ (κτίση, ἄνθρωπος) καὶ ἄκτιστο (Θεός) εἶναι θεμελιακή, ὅπως καὶ ἡ ἄρνηση τῶν Πατέρων νὰ δεχθοῦν μανιχαϊστικὲς ἀπόψεις περὶ σώματος καὶ ψυχῆς, παρούσας καὶ μέλλουσας ζωῆς, ὅπως στὴ Δύση(25). Ἐντεῦθεν καὶ ἡ εὐλογία τῆς ὕλης ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία(26), ἡ ἀντιμετώπιση τοῦ οἰκολογικοῦ προβλήματος, μάλιστα μὲ τὴ νεοπαγανιστική μορφή του, ὡς ζητήματος κατεξοχὴν θεολογικοῦ, ποὺ ἀφορᾶ παρὸν καὶ ἔσχατα(27). Ἔτσι στὸ Βυζάντιο καὶ τὴν Τουρκοκρατία (καὶ μέχρι σήμερα στὸν μοναχισμὸ ἢ στὸν λαϊκὸ βίο) δὲν ὑπῆρξε διαφοροποίηση ἀνάμεσα σὲ 'πνευματικό πολιτισμό' (civilisation) καὶ στὸν τεχνικὸ (culture): ὁ πολιτισμὸς εἶναι ἑνιαῖος, ὅπως ὁ κόσμος καὶ ὁ ἄνθρωπος(28).

---

Σημειώσεις

1. Θεωρία τοῦ S. Huntington, Ἡ σύγκρουση τῶν πολιτισμῶν καὶ ὁ ἀνασχηματισμὸς τῆς παγκόσμιας τάξης, μτφρ. Σ. Ριζοθανάση, Ἀθήνα 1998 (πρώτη ἔκδοση στὴν Ἀμερική: 1996), χάρτης σελ. 179. Δύο παρεμφερῆ ἄρθρα του στὸν Γ. Καραμπελιὰ (ἐπιμ.), Ἡ σύγκρουση Ἀνατολῆς - Δύσης καὶ ἡ πρόκληση Χάντινγκτον, Ἀθήνα 1998, 29 κ.ἑξ., 83 κ.ἑξ., ὅπου καὶ ἀναιρετικά ἄρθρα Ἑλλήνων διανοητῶν. Ἰσλὰμ καὶ Χριστιανισμός: Ἀν. Γιαννουλάτος, Ἰσλάμ, Ἀθήνα 1975- Ἀστ. Ἀργυρίου, Κοράνιο καὶ Ἱστορία, Ἀθήνα 1992.

2. Ὑπουργεῖο Πολιτισμοῦ (ἐκδ.), Τὸ Βυζάντιο ὡς Οἰκουμένη, κατάλογος ἔκθεσης (Βυζαντινὸ καὶ Χριστιανικὸ Μουσεῖο, Ὀκτώβριος 2001 -Ἀπρίλιος 2002), Ἀθήνα 2001.

3. Τὸ κείμενο πρόχειρα στὸν Ἰ. Καρμίρη, Τὰ δογματικὰ καὶ συμβολικὰ μνημεῖα τῆς 'Ορθοδόξου 'Εκκλησίας, τόμ. Α', Ἀθῆναι 1952, 276 κ.ἑξ., ἐδῶ 283 (§ 36). Εὐχαριστῶ τὴν κ. Εἰρήνη Μπαλκογιαννοπούλου γιὰ ὁρισμένες πηγὲς σὲ ἠλεκτρονικὴ μορφή.

4. Πρβλ. τὰ βαπτισματικὰ σύμβολα καὶ ἀργότερα τὰ σύμβολα τῆς πίστεως: Καρμίρης, ὅ.π., 34 κ.ἑξ. (ὅπου καὶ τὰ κείμενα)• Βλ. Φειδάς, Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία, Ἀθήνα 21994, τόμ. Α', 182 κ.ἐξ., 459 κ.ἐξ. καὶ σποραδικά.

5. Πρβλ. τῆς ἀπὸ περάτων γῆς ἕως περάτων καθολικῆς τοῦ θεοῦ ἐκκλησίας (Εὐσέβιος Καισαρείας, Κατὰ Μαρκέλλου, Ι.Ι = PG 24,708).

6. Λ.χ. τῆς ἐν Σμύρνῃ καθολικῆς ἐκκλησίας (Μαρτύριον Πολυκάρπου, 16.2 = PG 24,1001).

7. Εὐσέβιος Καισαρείας, Ἐκκλησιαστικὴ ἱστορία, 7.30.16: Ἄνδρα τὸ γοῦν φρόνημα καθολικὸν ἔχοντα.

8. Γιὰ τὴν οὐσιώδη διαφορὰ μεταξὺ ἐκκλησιαστικῆς παγκοσμιότητας (πνευματικὴ ἑνότητα καὶ διατήρηση τῆς ἑτερότητας) καὶ κρατικῆς παγκοσμιοποίησης (ἐξουσιαστικὴ ἑνοποίηση) πρβλ. Ἀναστάσιος (Ἀρχιεπ. Τιράνων καὶ πάσης Ἀλβανίας), Παγκοσμιότητα καὶ Ὀρθοδοξία, Ἀθήνα 22001,54' Γ. Μαντζαρίδης, Παγκοσμιοποίηση καὶ παγκοσμιότητα, Θεσσαλονίκη 2001,29 κ.ἐξ.

9. Βλ. π. J. Meyendorff, Ἡ καθολικότητα τῆς Ἐκκλησίας: Μία εἰσαγωγή, Στ. Φωτίου (ἐπιμ.), Ἰησοῦς Χριστὸς ἡ τοῦ κόσμου ζωή, Λευκωσία 2000,243 κ.ἑξ.• V. Lossky, Ἡ συνείδηση τῆς καθολικότητας. Οἱ ἀνθρωπολογικὲς συνέπειες τοῦ περὶ Ἐκκλησίας δόγματος, αὐτόθι, 493 κ.ἑξ.

10. Σύνοψη στὸν Φειδά, Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία, τόμ. Ἀ', 845 κ.ἑξ., τόμ. Β', 189 κ.ἕξ.

11. Πρβλ. Κ. Γιαννακόπουλος, Μεσαιωνικὸς δυτικὸς πολιτισμὸς καὶ οἱ κόσμοι τοῦ Βυζαντίου καὶ τοῦ Ἰσλάμ, μτφρ. Π. Χρήστου, Θεσσαλονίκη 1993,60• Ν. Ματσούκας, Δογματικὴ καὶ Συμβολικὴ Θεολογία, τόμ. Β', Θεσσαλονίκη 41996, 438 κ.ἕξ. Γιὰ τὸν ρόλο τοῦ Αὐγουστίνου γενικὰ πρβλ. Ἠ. Πάπαγιαννόπουλος, Ἔξοδος θεάτρου, Ἀθήνα 2000, σποραδικά.

12. 'Καισαροπαπισμός' στὸ Βυζάντιο: St. Runciman, Ἡ βυζαντινὴ θεοκρατία, μτφρ. Ἰωσ. Ροηλίδης, Ἀθήνα 1982• H.-G. Beck, Ἡ βυζαντινὴ χιλιετία, μτφρ. Δ. Κούρτοβικ, Ἀθήνα 1990, 119 κ.ἕξ,• G. Dagron, Empereur et prêtre. Εtude sur le "césaropapisme" byzantin, Paris 1996.

13. Γιὰ τὴ διάκριση ἔθνους, ἐθνισμοῦ), ἐθνικισμοῦ καὶ τὴ σχέση τους πρὸς τὴν οἰκουμενικότητα καὶ τὸν διεθνισμὸ πρβλ. Β. Κοροβίνης - Θ. Ζιάκας, Ἀναζητῶντας μία θεωρία γιὰ τὸ Ἔθνος, Ἀθήνα 1988• Θ. Ζιάκας, Ἐθνισμὸς καὶ Ἀριστερά, Θεσσαλονίκη 1988• τοῦ ἰδίου, Ἔθνος καὶ παράδοση, Λευκωσία 1993• Θ. Βερέμης (ἐπιμ.), Ἐθνικὴ ταυτότητα καὶ ἐθνικισμὸς στὴ Νεότερη Ἑλλάδα, Ἀθήνα 1997• ἀφιέρωμα περιοδ. Σύναξη 79, (2001), κ.ἄ.

14. Πρβλ. Ματσούκας, Δογματική, τόμ. Β', 195 κ.ἑξ., τόμ. Γ', Θεσσαλονίκη 1997,448 κ.ἕξ.

15. Ἑλ. Ἀρβελέρ, Μοντερνισμὸς καὶ Βυζάντιο, Ἀθήνα 1992,12, 27.

16. Βλ. π. G. Florovsky, Οἱ βυζαντινοὶ ἀσκητικοὶ καὶ πνευματικοὶ Πατέρες, μτφρ. Π. Πάλλης, Θεσσαλονίκη 1992, καὶ σὲ ἄλλα ἒργά του.

17. Γιὰ τὸν Ἡσυχασμὸ καὶ τὸν ἅγιο Γρηγόριο τὸν Παλαμᾶ βλ. Πρακτικὰ Θεολογικοῦ Συνεδρίου εἰς τιμὴν καὶ μνήμην τοῦ ἐν ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν Γρηγορίου ἀρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης τοῦ Παλαμᾶ (Θεσσαλονίκη 1984), Θεσσαλονίκη 1986• Ἱερὰ Μεγίστη Μονὴ Βατοπαιδίου (ἐκδ.), Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς στὴν ἱστορία καὶ τὸ παρόν. Πρακτικὰ διεθνῶν ἐπιστημονικῶν συνεδρίων Ἀθηνῶν (13-15.11.1998) καὶ Λεμεσοὺ (5-7.11.1999), Ἅγιον Ὅρος 2000, ὅπου καὶ ἡ παλαιότερη βασικὴ βιβλιογραφία. Συνοπτικὸ πίνακα διαφορῶν Ἡσυχαστῶν καὶ Βαρλαὰμ βλ. στὸν Ν. Ματσούκα, Ὁ Σατανᾶς (= Δογματικὴ καίΣυμβολικὴ Θεολογία, Δ’), Θεσσαλονίκη 1999,21.

18. Τὴ συνάφεια τοῦ ἠθικισμοῦ μὲ τὸν καπιταλισμὸ καὶ τὸν πουριτανισμὸ κατέδειξε ὁ Μ. Weber, Ἡ προτεσταντικὴ ἠθικὴ καὶ τὸ πνεῦμα τοῦ καπιταλισμοῦ, μτφρ. Μ. Κυπραῖος, Ἀθήνα 1984. Ἀντίκρουση τῆς δυτικῆς θεολογίας καὶ φιλοσοφίας βλ. καὶ στὸν Ph. Sherrard, The Greek East and the Latin West. A Study in the Christian Tradition, Limni/Evia 21992• τοῦ ἰδίου, Human Image: World Image. The Dealh and Resurrection of Sacred Cosmology, Ipswich 1992.

19. Ματσούκας, ὅπ.παρ., 61 κ.ἑξ. καὶ συχνάκις• τοῦ ἰδίου, Ἱστορία τῆς Βυζαντινῆς Φιλοσοφίας, Θεσσαλονίκη 1994, 240 κ.ἕξ.

20. Συγγνωστὸν γάρ, οὐ τιμωρητόν, ἡ ἀσθένεια (Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής, Μυσταγωγία, κέφ. κδ’ [PG91.716C]).

21. Ματσούκας, Σατανᾶς, π. Ἰ. Ρωμανίδης, Τὸ προπατορικὸν ἁμάρτημα, Ἀθῆναι 21989.

22. Τὰ ἀνωτέρω διεξοδικὰ στὸν Ματσούκα, ὅπ.πάρ., πρβλ. Χρ. Γιανναρᾶς, Τὸ ἀλφαβητάρι τῆς πίστης, Ἀθήνα 91994, 115 κ.ἑξ.

23. Πρβλ. Κανόνα Χριστουγέννων: Χριστὸς γεννᾶται, δοξάσατε, Χριστὸς ἐξ οὐρανῶν, ἀπαντήσατε, Χριστὸς ἐπὶ γῆς, ὑψώθητε [...].

24. Πρβλ. τροπάριο Αἴνων τῆς Κυριακῆς της Τυρινῆς: Ἀδὰμ τοῦ Παραδείσου διώκεται [...] πρὸς τὴν ἄνω πορείαν μετίωμεν [...] καθορᾶν τὸ ἀμήχανον κάλλος καὶ δεσποτικὸν [...], ἢ χωρίο ἀπὸ τὸ Συνοδικὸν τῆς 'Ορθοδοξίας: Τῶν ὁμολογούντων τὸ ἐκλάμψαν ἀπορρήτως φῶς ἐπὶ τοῦ ὄρους τῆς τοῦ Κυρίου μεταμορφώσεως, φῶς ἀπρόσιτον εἶναι [...] καὶ κάλλος ἀληθινὸν καὶ ἐράσμιον περὶ τὴν θείαν καὶ μακαρὶαν φύσιν [...] (ἒκδ. J. Gouillard, TM 2 (1967), 91, στ. 735-739). ἡ λατρεία τῶν βυζαντινῶν στὴν ὀμορφιὰ ἦταν καὶ ἀποτέλεσμα τῆς πίστης ὅτι τὸ κάλλος εἶναι μέρος τῆς δόξας τοῦ Θεοῦ (πρβλ. St. Runciman, Βυζαντινὸς πολιτισμός, μτφρ. Δέσπ. Δετζώρτζη, Ἀθήνα 1969, 248 κ.ἑξ., D. Obolensky, Ἡ βυζαντινὴ Κοινοπολιτεία. Ἡ Ἀνατολικὴ Εὐρώπη, 500-1453, μτφρ. Γ. Τσεβρεμές, Θεσσαλονίκη 1991, τόμ. Β', 471 κ.ἑξ.• Ἀρχιμ. Βασίλειος Σταυρονικητιανός, Θεολογικὸ σχόλιο• Μ. Χατζηδάκης, Ὁ κρητικὸς ζωγράφος Θεοφάνης, Ἱ. Μονὴ Σταυρονικήτα 1986,13,15).

25. Ματσούκας, Βυζαντινὴ Φιλοσοφία, 195 καὶ σποραδικά, Σατανᾶς, σποραδικά.

26. Οὐ προσκυνῶ τῇ ὕλῃ, προσκυνῶ δὲ τὸν τῆς ὕλης δημιουργόν, τὸν ὕλην δι' ἐμὲ γενόμενον καὶ ἐν ὕλῃ τὴν κατοίκησιν θέμενον καὶ δι' ὕλης τὴν σωτηρίαν μου ἐργασάμενον: Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ, Πρὸς τοὺς διαβάλλοντας τὰς ἁγίας εἰκόνας, λόγος Β', 14 (ἒκδ. Ν. Ματσούκα, Θεσσαλονίκη 1988, 276).

27. Βιβλιογραφία σχετικὴ εἰς Θ. Νάντσου-Μ. Κουρουζίδης (ἐπιμ.), Οἰκολογία καὶ Ἐκκλησία. Κείμενα καὶ βιβλιογραφία, Ἀθήνα 1999,117 κ.ἑξ. Πρβλ. καὶ π. Γ. Μεταλληνός, Οἰκολογικὲς ἀντιστοιχίες καὶ ἀναντιστοιχίες Ἑλληνισμοῦ καὶ Χριστιανισμοῦ, Κοινωνία 18 (1985), 496 κ.ἑξ.• Ἀ. Νικολαΐδης, Ἡ κοσμολογία τῆς ἄσκησης καὶ τῆς παραίτησης, Κατερίνη 1990• Σ. Μπαλατσούκας, Οἱ ἅγιοι καὶ τὸ φυσικὸ περιβάλλον, Θεσσαλονίκη 1996• Κ. Ζορμπάς, Ἐκκλησία καὶ φυσικὸ περιβάλλον, Κατερίνη 1998• Σ. Τρωιάνος - Κ. Γ. Πιτσάκης, Φυσικὸ καὶ δομημένο περιβάλλον στὶς βυζαντινὲς νομικὲς πηγές, Ἀθήνα 1998• ἀφιέρωμα περιοδ. Σύναξη 69, (1999)• π. Ἰ. Χρυσαυγής, «Ὡραῖος κάλλει» (Ψάλμ. 44:2). Ἡ ὡραιότητα καὶ ἱερότητα τῆς κτίσεως, Ἐπισκοπὴ Κιτίου. Τόμος τιμητικὸς γιὰ τὰ εἴκοσι πέντε χρόνια ἀρχιερατικῆς διακονίας τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κιτίου κ.κ. Χρυσοστόμου, Λάρνακα 1998, 159 κ.ἑξ.• Δήμ. Δ. Τριανταφυλλόπουλος, Ἄνθρωπος καὶ περιβάλλον στὴ βυζαντινὴ τέχνη, 'Ορθοδοξία καὶ Οἰκουμένη. Χαριστήριος τόμος εἰς τὴν Α. Θ. Παναγιότητα τὸν Οἰκουμενικὸν Πατριάρχην ΒαρθολομαῖονΑ', Ἀθήνα 2000,641 κ.ἑξ., κ.ἄ.

28. Ἀναστάσιος, Παγκοσμιότητα, 112,129.

Ἡ σημασία τῆς μετάνοιας. Ὅσιος Νήφων Ἐπίσκοπος Κωνσταντιανῆς

Ἡ σημασία τῆς μετάνοιας. Ὅσιος Νήφων Ἐπίσκοπος Κωνσταντιανῆς

Ἡ σημασία τῆς μετάνοιας

Ὁ βίος τοῦ Ὁσίου Νήφωνος Ἐπισκόπου Κωνσταντιανῆς τῆς κατ’ Ἀλεξάνδρειαν

Συνήθιζα νά τόν ἐπισκέπτομαι συχνά. Μιά μέρα λοιπόν, ὅταν πῆγα, τόν βρῆκα νά διαβάζει. Χάρηκε, ὅπως πάντα, πού μέ εἶδε. Σηκώθηκε, μέ ἀσπάσθηκε κι ἔκανε νά ξαναπιάσει τό βιβλίο. Ἐγώ ὅμως εἶχα πάει ἐκεῖ γιά ν’ ἀκούσω λόγο ψυχωφελή ἀπ’ τό στόμα του. Γι’ αὐτό τόν παρακάλεσα νά διακόψει τή μελέτη του καί νά μοῦ μιλήσει γιά τή μετάνοια. 

Χωρίς νά πολυσκεφτεῖ, μοῦ λέει:

-Πίστεψέ με, ἀδελφέ, ὅτι ὁ ἀγαθός Θεός μας δέν θά κρίνει τό χριστιανό ἐπειδή ἁμάρτησε.

Ξαφνιάστηκα. Μ’ ὅλο μου τό σεβασμό ἀπέναντί του, τόλμησα ν’ ἀντιδράσω.

-Δηλαδή, καταπώς λές, οἱ ἁμαρτωλοί δέν θά κριθοῦν; Μ’ ἄλλα λόγια, δέν ὑπάρχει κρίση;

Χαμογέλασε αἰνιγματικά.

-Ὑπάρχει καί παρϋπάρχει!

-Τότε ποιός θά κριθεῖ;

-Ἄκου, παιδί μου, νά σοῦ ἐξηγήσω. Δέν κρίνει ὁ Θεός τό χριστιανό γιατί ἁμάρτησε, ἀλλά γιατί δέν μετανοεῖ. Τό ν’ ἁμαρτάνει κανείς καί νά μετανοεῖ, εἶναι ἀνθρώπινο. Τό νά μή μετανοεῖ, ὅμως, εἶναι γνώρισμα τοῦ διαβόλου καί τῶν δαιμόνων του. Γι’ αὐτό λοιπόν, παιδί μου, θά κριθοῦμε. Γιατί δέν ζοῦμε συνεχῶς μέσα στή μετάνοια. 

Καί παίρνοντας ἀφορμή ἀπό τή συζήτησή μας ἐκείνη, μοῦ διηγήθηκε μέ πολλή ἐνάργεια ἕνα θαυμάσιο γεγονός, πού, ἀκούγοντάς το καί μόνο, τά χάνει κανείς μέ τήν ἄφατη φιλανθρωπία τοῦ Κυρίου.Λίγο καιρό ἀφότου ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ τόν εἶχε ὁδηγήσει γιά πρώτη φορά στή μετάνοια, βρισκόταν, λέει, σέ μιά περιοχή, πού λέγεται «τοῦ Ἀριστάρχου», καί ἀναλογιζόταν τίς ἁμαρτίες του. Ἔνιωσε ὅπως ὁ ἄσωτος γιός τῆς παραβολῆς. Ξαφνικά ἀπό μιά ἐσωτερική παρόρμηση, λέει στόν ἑαυτό του:

-Σήκω, ἁμαρτωλέ Νήφων, καί πήγαινε στήν ἐκκλησία, νά ἐξομολογηθεῖς τίς ἁμαρτίες σου στό Θεό. Δέν ξέρεις ἄν θά ζεῖς αὔριο. Βιάσου λοιπόν! Κουράστηκε νά σέ προσμένει ἐκεῖ ὁ πολυεύσπλαχνος Θεός, καρτερώντας τή μετάνοιά σου.

Δέν κατάλαβε γιά πότε ἔφτασε στό ναό. Λές κι εἶχαν φτερά τά πόδια του. Στάθηκε στά πρόθυρα. Στράφηκε στ’ ἀνατολικά, σήκωσε τά χέρια του ψηλά κι ἔκφραξε μέ στεναγμούς:

-Δέξου, Πατέρα, τόν νεκρό,

Πού ’χασε τήν ψυχή του

Δέξου τό καταγώγιο τῶν ἁμαρτιῶν,

τόν βλάσφημο καί τόν πονηρό,

τόν ἀδιάντροπο καί τόν αἰσχρό,

τόν μολυσμένο καί στό σῶμα καί στήν ψυχή.

Δέξου με, τόν βυθισμένο

σ’ ὅλες τίς δαιμονικές κακίες.

Ἐλέησέ με, τόν μοιχό,

τόν πόρνο καί τόν παιδοφθόρο,

τόν κλέφτη καί τόν παραβάτη,

τῆς ἁμαρτίας τό σίχαμα.

Ἐλέησέ με, τοῦ ἐλέους

ἡ πλούσια κι ἀστείρευτη πηγή.

Μήν ἀποστρέψεις ἀπό μένα

τό πρόσωπό Σου τ’ ἀγαθό.

Μήν πεῖς, Δέσποτα:

‟Ποιός εἶσαι τάχα; Δέν σέ ξέρω!’’.

Μήν πεῖς: ‟Ποῦ ἤσουνα ὥς τώρα;’’.

Μή μέ περιφρονήσει, τόν καπνό,

τό χῶμα, τή σαπίλα, τή ντροπή,

τό σίχαμα, τήν ἀνομία, τό σκουπίδι,

τῶν πονηρῶν τό λάφυρο

καί τῶν θνητῶν τό σκάνδαλο.

Μή μ’ ἀποστέρξεις, Δέσποτα·

ἔλεος δεῖξε, σῶσε με!

Τό ξέρω δά, φιλάνθρωπε,

ὅτι δέν θέλεις τό χαμό τοῦ ἁμαρτωλοῦ,

μά τήν ἐπιστροφή καί σωτηρία του.

Δέν θά Σ’ ἀφήσω, ἄν δέν μ’ ἐλεήσεις!

Δέν θά Σ’ ἀφήσω, ἄν δέν μέ βοηθήσεις!....

Δέν εἶπε μόνο αὐτά, μά καί πολλά ἄλλα, μέ τήν ψυχή φαρμακωμένη....

Ξάφνου, μιά βροντή ἀκούστηκε ἀπ’ τόν οὐρανό κι ἕνα φῶς, ἀκτινωτό καί φοβερό, ἔλαμψε. Κι ἐκεῖνο τό φῶς ἔγινε σάν ἀγκαλιά, πού ἔκλεισε μέσα της τόν ὅσιο καί τόν ἀσπάσθηκε τρυφερά! Συνάμα μιά γλυκειά, οὐράνια φωνή ἀκούστηκε νά λέει:

-Καλῶς ὅρισε ὁ γιός μου! Καλῶς το, τό παιδί μου, τό πικραμένο μου! Ξαναζωντάνεψε τό παλικάρι μου. Ξαναβρέθηκε τό χαμένο μου. Πῶς ἀναστέναζα, γιέ μου, γιά σένα! Πῶς καιγόταν ἡ καρδιά μου κι ἀδημονοῦσε κι ἔλεγε: ‟Νά, ὥρα τήν ὥρα θά γυρίσει. Κι ἄν ὄχι τό πρωί, σίγουρα ὅμως ὥς τό βράδυ....’’. Πῶς μ’ ἔλιωνε ἡ ἔγνοια σου! ..... Χαρά σ’ ἐμένα τώρα, πού φωτίστηκαν τά μάτια σου, ξανάνιωσε ἡ ψυχή σου, καί ἀπό μόνος σου πιά θά μ’ ὁμολογεῖς χωρίς δισταγμό!

Μέ τά λόγια αὐτά τόν ἀσπάσθηκε πάλι καί χάθηκε στόν οὐρανό. Κι ὁ δίκαιος, ἀπ’ τή γλυκύτητα τοῦ ἀσπασμοῦ, ἔπεσε σάν σέ ἔκστασση.

Μόλις συνῆλθε λίγο, ἄλλο τίποτα δέν μπόρεσε νά κάνει ἤ νά πεῖ, παρά μόνο νά ψελλίσει:

-Δόξα Σοι, ὁ Θεός! Δόξα Σοι!

Καί πάλι:

-Δόξα Σοι, ὁ Θεός!....

Τό ἔλεγε καί τό ξανάλεγε ἀκατάπαυστα μέ τήν καρδιά πλημμυρισμένη ἀπό θεϊκή εὐωδία καί τό στόμα ξέχειλο ἀπό μέλι πνευματικό.

Ὥρα πολλή προσευχόταν μετά ἀπό κεῖνο τόν ἀνέκφραστο ἀσπασμό. Ὕστερα κινησε γιά τό κελλί του σάν χαμένος ἀπ’ τήν ἔκσταση, πού τοῦ προκάλεσε ἡ θεϊκή ἐπίσκεψη. Ἀπό τότε, καθώς ἔλεγε, μέ πολλή εὐκολία καί προθυμία βάδιζε στό δρόμο τοῦ Θεοῦ.

Αὐτό τό παράδοξο καί σχεδόν ἀπίστευτο θαῦμα τό ἄκουσα – μάρτυράς μου ὁ Θεός! - ἀπό τό ἴδιο τό στόμα τοῦ ὁσίου. Μοῦ τό διηγήθηκε μέ δάκρυα καί δέος, ἀλλά καί μέ χαρά πνευματική. Γιατί συνήθιζα νά τοῦ ζητάω ἐπίμονα νά μοῦ διηγεῖται διάφορα περιστατικά ἀπό τή ζωή του. Κι ἐπειδή μ’ ἀγαποῦσε πολύ, ποτέ δέν μοῦ ἔκρυβε τίποτα.

Σάν ἔφτασε λοιπόν στό κελλί του, τό ἴδιο ἐκεῖνο βράδυ, πυρπολημένος ἀπό θεῖο πόθο, ἄρχισε πάλι νά προσεύχεται:

-Θεέ μου, Θεέ μου,

Σύ πού τόν οὐρανό «ἐξέτεινας ὡς δέρριν»22

καί πού τόν καταστόλισες μέ τ’ ἄστρα,

μέ τά σύννεφα, τόν ἥλιο, τή σελήνη,

κι ἐμένα καταστόλισε

μέ κάθε ἀρετή, ἀντί γι’ ἀστέρια.

Τό νοῦ μου φώτισε

μέ τ’ Ἅγιό Σου Πνεῦαμ, ἀντί γιά ἥλιο.

Τό εἶναι μου πλημμύρισε

μέ τή σοφία Σου, ἀντί γιά σελήνη.

Μέ τήν πραότητα, τήν ὁσιότητα καί τή δικαιοσύνη

ἀντί γιά νέφη τύλιξέ με.

Περίζωσε τή μέση μου μέ τήν ἀλήθεια Σου.

Τά πόδια μου ἑτοίμασε

γιά τό χαρμόσυνο ἄγγελμα τῆς εἰρήνης Σου.

Θεέ μου, Θεέ μου,

Σύ πού ξεχύνεις πλούσιο στήν πλάση τόν ἀέρα

γιά ν’ ἀναπνέουν οἱ ἄνθρωποι

καί νά ζωογονοῦνται,

ξέχυσε πλούσια μέσα μου τή χάρη καί τή δωρεά

τοῦ Ἁγίου καί ζωοποιοῦ Σου Πνεύματος.

Κάνε με ὁλόκληρο θεόμορφο,

ὁλόφωτο καί καθαρό, σεμνό καί πράο,

γεμάτο χάρη καί ἀλήθεια,

γεμάτο γνώση καί σοφία πνευματική.

Μέ τά τελευταῖα τοῦτα λόγια, ἔλαμψε καί πάλι φῶς οὐράνιο. Τήν ἴδια στιγμή τοῦ παρουσιάστηκε ἄγγελος Κυρίου, κρατώντας ἕνα δοχεῖο γεμάτο μύρο. Ὅλο ἐκεῖνο τό μύρο τοῦ τό ἄδειασε στό κεφάλι. Ἀπό κεῖ κύλησε καί μούσκεψε ὅλο του τό σῶμα. Ὁ τόπος πλημμύρισε εὐωδία...

Τά ροῦχα του μοσχομύριζαν ἀρκετές μέρες, πράγμα πού ἔκανε τούς ἄλλους νά ἀποροῦν. Μερικοί ξεθάρρεψαν καί τόν ρώτησαν:

-Ἀπό τί εἶναι αὐτή ἡ εὐωδία;

Μά ἐκεῖνος ἀπαντοῦσε:

-Ἐγώ εἶμαι ἀπ’ τά γεννοφάσκια μου βουτηγμένος στίς ἁμαρτίες. Αὐτό τό γνωρίζω καλά. Ὅσο γιά τήν εὐωδία, δέν ξέρω ἀπό τί εἶναι....

22.Πρβλ.Ψαλμ. 103:2.

Ἕνας Ἀσκητής Ἐπίσκοπος

Ὅσιος Νήφων Ἐπίσκοπος Κωνσταντιανῆς

(σελ.65-70)

Ἱερὰ Μονή Παρακλήτου

Ὠρωπος Ἀττικῆς 2004

Ἀναβάσεις

Διαβάστε τά ὑπόλοιπα πατώντας: Ἅγιος Νήφων Κωνσταντιανῆς

Μη κρίνετε, ίνα μη κριθείτε ...

Μη κρίνετε, ίνα μη κριθείτε ...

Αγίου Λουκά, Επισκόπου Κριμαίας

Μεγάλη και φοβερή είναι αυτή η εντολή του Χριστού. Όλοι μας, αρχίζοντας από μένα, συνεχώς κρίνουμε και κατακρίνουμε ο ένας τον άλλο και γι’ αυτό θα δώσουμε λόγο στη Φοβερή Κρίση του Κυρίου και Θεού μας Ιησού Χριστού. 

Θα μας κρίνει Αυτός διότι και εμείς κρίνουμε τους άλλους, ψάχνουμε να βρούμε στον πλησίον μας το παραμικρό σφάλμα, ενώ τις δικές μας αμαρτίες δεν τις βλέπουμε και ούτε θέλουμε να τις σκεφτόμαστε.

Δεν προσέχουμε τα δικά μας ελαττώματα και τις αμαρτίες, ενώ στους άλλους βρίσκουμε πολλά σφάλματα. Ψάχνουμε να τα βρούμε και όταν τα βρίσκουμε, πάμε να τα διαλαλούμε σε όλον τον κόσμο. Έγινε πλέον κακή συνήθεια, μόλις μαθαίνουμε κάτι για τον πλησίον μας, να πηγαίνουμε και να το διαλαλούμε παντού. Η γλώσσα μας καίει και σπεύδουμε να πούμε στους άλλους αυτό που είδαμε και ακούσαμε.

Ξεχνάμε ότι αν εμείς κρίνουμε τους άλλους, θα μας κρίνει και μας ο Θεός. Ξεχνάμε ότι δεν έχουμε κανένα δικαίωμα να κρίνουμε τον πλησίον, διότι αυτό δεν είναι δική μας υπόθεση αλλά του Θεού, ο οποίος είναι Υπέρτατος Κριτής, ο οποίος μόνος γνωρίζει την καρδιά του ανθρώπου και μπορεί να αποδώσει δικαία κρίση. Εμείς όμως κατακρίνουμε και πολλές φορές με πολύ βαριά λόγια. Δεν σκεφτόμαστε ότι ο αδελφός μας μπορεί να μετανόησε ήδη και να του αφέθηκε η αμαρτία του, επειδή μετανόησε βαθιά.

Ανοίξτε ένα τάφο και θα δείτε τι ακαθαρσίες υπάρχουν μέσα του και τι δυσοσμία. Η ίδια δυσοσμία, πνευματική δυσοσμία βγαίνει από το στόμα μας, όταν κατακρίνουμε τον πλησίον. Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να δαμάσουμε τη γλώσσα μας. Τις δικές μας αμαρτίες πρέπει να προσέχουμε και όχι του πλησίον μας.

Πηγή: isagiastriados

Ας γίνουμε λοιπόν συγχωρητικοί, για να έχουμε τέτοιον και το Θεό

Ας γίνουμε λοιπόν συγχωρητικοί, για να έχουμε τέτοιον και το Θεό

“και άφες ημίν τα οφειλήματα ημών, ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών”.

Τρία αγαθά διακηρύττει με τα λόγια αυτά. Τους άριστους στην αρετή τους διδάσκει μετριοφροσύνη και τους συμβουλεύει να μην υπερηφανεύονται για τα κατορθώματά τους αλλά να φοβούνται και να τρέμουν και να μνημονεύουν τα προηγούμενα αμαρτήματά τους όπως ο θεσπέσιος Παύλος, λέγοντας ύστερα από τα άπειρα κατορθώματά του “ο Ιησούς Χριστός ήρθε στον κόσμο για να σώσει τους αμαρτωλούς και πρώτος ανάμεσά τους είμαι εγώ” (Α Τιμ. α 15). 

Τους άριστους λοιπόν στην αρετή τους ασφάλισε με την ταπεινοφροσύνη, λέγοντας τα λόγια αυτά. Εκείνους όμως που έσφαλαν ύστερα από τη χάρη του αγίου βαπτίσματος δεν τους αφήνει να απελπίζονται για τη σωτηρία τους, αλλά τους διδάσκει να ζητούν από το γιατρό των ψυχών τα φάρμακα της συγχώρησης. Μαζί όμως μ’ αυτά ο λόγος προϋποθέτει και διδασκαλία φιλανθρωπίας. Γιατί μας θέλει να είμαστε ήμεροι στους ενόχους, αμνησίκακοι σ’ αυτούς που σφάλουν σε μας και με τη συγγνώμη μας σ’ αυτούς να χαρίζουμε στον εαυτό μας συγγνώμη, και εμείς οι ίδιοι πρώτα να προσφέρουμε τα μέτρα της φιλανθρωπίας. 

Γιατί τόσο ζητούμε να λάβουμε, όσο παρέχουμε στους συνανθρώπους μας και αξιώνουμε να επιτύχουμε τόση συγγνώμη, όση χαρίζουμε στους οφειλέτες μας.”

“Εσύ όμως ενώ στέκεσαι και μεριμνάς για τα αμαρτήματά σου, δε φρίττεις που θυμάσαι τα ξένα; και πως παρακαλείς το Θεό; γιατί αυτά που ζητάς από το Θεό εναντίον εκείνου, με αυτά ετοιμάζεις για σένα φοβερότερα, μη αφήνοντας το Θεό να συγχωρήσει τα δικά σου αμαρτήματα. Πως λοιπόν, λέγει, εάν θέλεις να γίνω αυστηρός εξεταστής των πλημμελημάτων που έγιναν σε βάρος σου, ζητάς να συγχωρήσω αυτά που έκαμες εσύ σε μένα; Ας μάθουμε κάποτε να είμαστε χριστιανοί; 

Αν δε γνωρίζουμε να προσευχόμαστε, πράγμα που είναι εύκολο και πολύ απλό, τι θα γνωρίσουμε από τα άλλα; Ας μάθουμε να προσευχόμαστε σαν χριστιανοί, εκείνες οι προσευχές είναι των ειδωλολατρών, εκείνες οι δεήσεις είναι των Ιουδαίων, ενώ του χριστιανού είναι αντίθετες, με αυτές ζητούμε άφεση και αμνηστία των σφαλμάτων που έγιναν σε μας. “Όταν μας βρίζουν, ευλογούμε, όταν μας καταδιώκουν, δείχνουμε ανοχή, όταν μας βλασφημούν, παρακαλούμε”. Άκου τον Στέφανο που λέγει “Κύριε, μη λογαριάσεις σε αυτούς αυτό το αμάρτημα”. Όχι μόνο δεν καταριόταν, αλλά και προσευχόταν για αυτούς, ενώ εσύ όχι μόνο δεν προσευχήθηκες υπέρ αυτών, αλλά και τους καταράστηκες. Όσο θαυμάσιος λοιπόν ήταν εκείνος, τόσο πιο κακός είσαι εσύ… 

Θέλεις να πλήξεις τον εχθρό σου; Προσευχήσου για αυτόν, όχι όμως με τέτοια διάθεση, όχι σαν να πλήττεις, αυτό βέβαια γίνεται, εσύ όμως μην το κάνεις με αυτό το σκοπό. Αν και βέβαια εκείνος ο μακάριος όλα τα πάθαινε άδικα, κι όμως προσευχόταν γι’ αυτούς, ενώ εμείς πολλά και δίκαια τα παθαίνουμε από τους εχθρούς. Αν λοιπόν αυτός που έπαθε άδικα δεν τόλμησε να μην προσευχηθεί υπέρ αυτών, εμείς που πάσχουμε δίκαια, κι όχι μόνο δεν προσευχόμαστε, αλλά και καταριόμαστε, ποιάς τιμωρίας δεν είμαστε άξιοι; Νομίζεις βέβαια ότι δίνεις σε εκείνον το χτύπημα, η αλήθεια όμως είναι ότι τραβάς το ξίφος εναντίον σου, μη αφήνοντας το δικαστή να γίνει πράος για τα αμαρτήματά σου με τα οποία τον εξοργίζεις με την προσευχή σου εναντίον των άλλων. Γιατί λέγει “με όποιο μέτρο μετράτε, με το ίδιο θα μετρηθείτε και σεις, και με όποιο κριτήριο κρίνετε, θα κριθήτε”. 

Ας γίνουμε λοιπόν συγχωρητικοί, για να έχουμε τέτοιον και το Θεό.”

“Αυτός που ευλογεί τον εχθρό, ευλογεί τον εαυτό του, και αυτός που καταριέται, καταριέται τον εαυτό του, και αυτός που προσεύχεται για τον εχθρό, προσεύχεται για τον εαυτό του, όχι για εκείνον.”

Πηγή: 1myblog

"Θεολόγος ο δεύτερος.."

"Θεολόγος ο δεύτερος.."

Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστορίας κ. Σεραφείμ

25 Ιανουαρίου και η σκέψη μας τρέχει στην μορφή του Αγίου Γρηγορίου, Αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως του Θεολόγου.

Τον χαρακτήρισαν ως τον Δεύτερο Θεολόγο: "Τον Θεολόγον τον δεύτερον, τον στύλον του φωτός τον ουράνιον".

Τον ανέφεραν ως "Τον δεύτερον επιστήθιον", "τον του λόγου αυτόπτην".

Τον ονόμασαν "λύραν του πνεύματος και των αιρέσεων θέριστρον και ορθοδόξων ήδισμα", "πολύφωνον όργανον και κιθάραν την έμμουσον", "Ιεραρχών τον υπέρτατον", αλλά και "σφενδόνην του Πνεύματος".

Η γρήγορος γλώσσα του, κινουμένη με τη χάρη του Παναγίου Πνεύματος, εξεδίωξε από την ποίμνη του Χριστού "των αιρετιζόντων τα ζιζάνια" και έσπειρε τα ορθά δόγματα της πίστεως, τα οποία δίδουν στον άνθρωπο την δυνατότητα της θεραπείας και άρα της σωτηρίας και της εισόδου του στην Βασιλεία των Ουρανών.

Γι' αυτό και ο θεόπνευστος ιερός υμνογράφος γράφει χαρακτηριστικά για τη σεβάσμια μορφή του: "Ο θεολόγος ο δεύτερος και μύστης της θείας ελλάμψεως, ο της Τριάδος φαιδρός υπογραφεύς, ο την άρρητον και θείαν φύσιν υπερφυώς διδάσκων, Γρηγόριε."

Η φράση "ο μύστης της θείας ελλάμψεως" είναι το κλειδί για να κατανοήσουμε τι σημαίνει θεολογία και τι σημαίνει θεολόγος.

α. Τι είναι Θεολογία

Θεολογία δεν είναι μία διανοητική γνώση, αλλά είναι "διαμονή εν τω Θεώ". Είναι γνώση που προέρχεται από τον Πατέρα των Φώτων, που αποκτάται από την αγάπη που έχουμε προς τον Θεό και από το μίσος το οποίο διαθέτουμε για τα πάθη τα οποία φωλιάζουν μέσα στην καρδιά μας.

Θεολογία σημαίνει εμπειρία του γεγονότος της Πεντηκοστής. Εμπειρία του φωτισμού του Αγίου Πνεύματος, που έρχεται σαν αποτέλεσμα της καθάρσεως της καρδιάς του ανθρώπου και της ανακαινίσεως του ανθρώπου με την παρουσία του Αγίου Πνεύματος.

Γράφει γι' αυτήν ο μακαριστός π. Ιωάννης Ρωμανίδης: "μέσα από μια πορεία νηστείας, προσευχής, ασκήσεως, καθάρσεως του νου συντελείται η θεραπεία του ανθρώπου...και ενώ στις ανθρώπινες επιστήμες εκείνο το οποίο φωτίζεται από την επιστημονική γνώση είναι η διάνοια του ανθρώπου, δηλαδή η λογική, ο πραγματικός θεολόγος όμως φωτίζεται διπλά.

Φωτίζεται η λογική δια της κατηχήσεως, κυρίως όμως φωτίζεται ο νους, δηλαδή η καρδιά του, η πνευματική καρδιά, ο τόπος στον οποίο αναπαύεται ο Θεός". (Πατερική θεολογία, περί της θεολογίας, σελ. 190-195)

β. Τι είναι Θεολόγος

Θεολόγος είναι ένας αληθινός προφήτης της Καινής διαθήκης. Και τούτο γιατί η θεολογία συνδέεται στενότατα με την προφητεία.

Θεολόγος είναι ο "διαβεβηκώς εν θεωρία", αυτός δηλαδή που έχει νοερά προσευχή και ελλάμπεται ο νους του από την παρουσία του Αγίου Πνεύματος.

Να γιατί, ο ιερός υμνογράφος ονομάζει τον Άγιο Γρηγόριο : "ο μύστης της θείας ελλάμψεως".

Θεολόγος, κατά τους αληθινούς θεολόγους που είναι οι πατέρες της Εκκλησίας, είναι ο άνθρωπος της προσευχής. Χαρακτηριστικός είναι ο λόγος του Οσίου Νείλου του ασκητούQ "Ει θεολόγος ει, προσεύξη αληθώς και ει προσεύχει αληθώς, θεολόγος ει".

γ. Για να είναι κανείς πραγματικά θεολόγος, θα πρέπει να διαθέτει:

1. Εκκλησιαστικό φρόνημα.

Να ζει μέσα στην Εκκλησία.

Να αναπνέει την ζωή της Εκκλησίας.

Να βιώνει το πολίτευμα της Εκκλησίας.

Να αισθάνεται ότι σώζεται από την Εκκλησία και όχι ότι αυτός σώζει την Εκκλησία. Γιατί δυστυχώς όλοι μας έχουμε την αίσθηση ότι είμαστε οι σωτήρες της Εκκλησίας και ξεχνούμε ότι η Εκκλησία έχει έναν και μοναδικό Σωτήρα, που είναι ο Ιησούς Χριστός.

2. Προσαρμογή στον ασκητικό τρόπο ζωής της Εκκλησίας.

Νηστεία.

Αγρυπνία.

Προσευχή.

Τήρηση των εντολών του Θεού.

Όλα αυτά θα του δώσουν την δυνατότητα, όχι μόνο του φωτισμού του Θεού, αλλά και το να ξεχωρίζει, από την προσωπική του εμπειρία, την πλάνη από την αλήθεια.

Αν δεν διαθέτει κανείς αυτήν την εμπειρία, την οποία συναντούμε στα πρόσωπα των Πατέρων της Εκκλησίας μας, τότε, όπως γράφει ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου Ιερόθεος, "ο νους αυτού του ανθρώπου ο οποίος φαντάζεται, είναι ανίκανος για τη θεολογία".

Θα μπορούσε κανείς να γράψει κι άλλα στοιχεία για τον αληθινό Θεολόγο, παρουσιάζοντας την διδασκαλία των Αγίων της Εκκλησίας μας.

Δυστυχώς στις μέρες μας την Θεολογία την συνδέουμε μόνο με την γνώση, με την συγγραφή κάποιων βιβλίων, με περγαμηνές και διπλώματα και την αποδεσμεύουμε από την κάθαρση, την παρουσία του Φωτός μέσα στην καρδιά και κυρίως την θεοπτία.

Μόνος ένας θεόπτης είναι ακραιφνής θεολόγος, ο οποίος:

Έπαθε τα Θεία!

Έμαθε τα Θεία!

Και επομένως, μπορεί να μιλήσει για τα Θεία!

Αυτός ήταν ο Άγιος Γρηγόριος, ο μύστης της θείας ελλάμψεως, της σοφίας ο ποταμός και η βρύση της θείας γνώσεως.

Τον παρακαλούμε, στην κατάξερη εποχή μας, να μας χαρίσει έστω και αμυδρά αυτούς τους κρουνούς της Θεολογίας· ιδιαίτερα σε εμάς, τους ποιμένες της Εκκλησίας, γιατί αν δεν γνωρίζουμε να διακρίνουμε την πλάνη από την αλήθεια, γιατί αν δεν δούμε εδώ στην γη το Φως το αληθινόν, δεν θα μπορούμε ούτε τους ανθρώπους να θεραπεύσουμε, ούτε την πλάνη να εκδιώξουμε, ούτε και να δούμε τον Χριστό ως φως στην Βασιλεία των Ουρανών.

Θεολόγε Γρηγόριε, εκ της θεολογικής και υψηλής σοφίας Σου, έμπλησόν μου τον νουν, τον πτωχόν και ταλαίπωρον.

Γρηγόριε πάνσοφε, της Εκκλησίας φωστήρ, των σε τιμώντων μνημόνευε και υπερμάχοι της Εκκλησίας ην συνεκρότισας.

Πηγή: romfea.gr

Ας γίνουμε λοιπόν συγχωρητικοί, για να έχουμε τέτοιον και το Θεό

Ας γίνουμε λοιπόν συγχωρητικοί, για να έχουμε τέτοιον και το Θεό

“και άφες ημίν τα οφειλήματα ημών, ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών”.

Τρία αγαθά διακηρύττει με τα λόγια αυτά. Τους άριστους στην αρετή τους διδάσκει μετριοφροσύνη και τους συμβουλεύει να μην υπερηφανεύονται για τα κατορθώματά τους αλλά να φοβούνται και να τρέμουν και να μνημονεύουν τα προηγούμενα αμαρτήματά τους όπως ο θεσπέσιος Παύλος, λέγοντας ύστερα από τα άπειρα κατορθώματά του “ο Ιησούς Χριστός ήρθε στον κόσμο για να σώσει τους αμαρτωλούς και πρώτος ανάμεσά τους είμαι εγώ” (Α Τιμ. α 15). 

Τους άριστους λοιπόν στην αρετή τους ασφάλισε με την ταπεινοφροσύνη, λέγοντας τα λόγια αυτά. Εκείνους όμως που έσφαλαν ύστερα από τη χάρη του αγίου βαπτίσματος δεν τους αφήνει να απελπίζονται για τη σωτηρία τους, αλλά τους διδάσκει να ζητούν από το γιατρό των ψυχών τα φάρμακα της συγχώρησης. Μαζί όμως μ’ αυτά ο λόγος προϋποθέτει και διδασκαλία φιλανθρωπίας. Γιατί μας θέλει να είμαστε ήμεροι στους ενόχους, αμνησίκακοι σ’ αυτούς που σφάλουν σε μας και με τη συγγνώμη μας σ’ αυτούς να χαρίζουμε στον εαυτό μας συγγνώμη, και εμείς οι ίδιοι πρώτα να προσφέρουμε τα μέτρα της φιλανθρωπίας. 

Γιατί τόσο ζητούμε να λάβουμε, όσο παρέχουμε στους συνανθρώπους μας και αξιώνουμε να επιτύχουμε τόση συγγνώμη, όση χαρίζουμε στους οφειλέτες μας.”

“Εσύ όμως ενώ στέκεσαι και μεριμνάς για τα αμαρτήματά σου, δε φρίττεις που θυμάσαι τα ξένα; και πως παρακαλείς το Θεό; γιατί αυτά που ζητάς από το Θεό εναντίον εκείνου, με αυτά ετοιμάζεις για σένα φοβερότερα, μη αφήνοντας το Θεό να συγχωρήσει τα δικά σου αμαρτήματα. Πως λοιπόν, λέγει, εάν θέλεις να γίνω αυστηρός εξεταστής των πλημμελημάτων που έγιναν σε βάρος σου, ζητάς να συγχωρήσω αυτά που έκαμες εσύ σε μένα; Ας μάθουμε κάποτε να είμαστε χριστιανοί; 

Αν δε γνωρίζουμε να προσευχόμαστε, πράγμα που είναι εύκολο και πολύ απλό, τι θα γνωρίσουμε από τα άλλα; Ας μάθουμε να προσευχόμαστε σαν χριστιανοί, εκείνες οι προσευχές είναι των ειδωλολατρών, εκείνες οι δεήσεις είναι των Ιουδαίων, ενώ του χριστιανού είναι αντίθετες, με αυτές ζητούμε άφεση και αμνηστία των σφαλμάτων που έγιναν σε μας. “Όταν μας βρίζουν, ευλογούμε, όταν μας καταδιώκουν, δείχνουμε ανοχή, όταν μας βλασφημούν, παρακαλούμε”. Άκου τον Στέφανο που λέγει “Κύριε, μη λογαριάσεις σε αυτούς αυτό το αμάρτημα”. Όχι μόνο δεν καταριόταν, αλλά και προσευχόταν για αυτούς, ενώ εσύ όχι μόνο δεν προσευχήθηκες υπέρ αυτών, αλλά και τους καταράστηκες. Όσο θαυμάσιος λοιπόν ήταν εκείνος, τόσο πιο κακός είσαι εσύ… 

Θέλεις να πλήξεις τον εχθρό σου; Προσευχήσου για αυτόν, όχι όμως με τέτοια διάθεση, όχι σαν να πλήττεις, αυτό βέβαια γίνεται, εσύ όμως μην το κάνεις με αυτό το σκοπό. Αν και βέβαια εκείνος ο μακάριος όλα τα πάθαινε άδικα, κι όμως προσευχόταν γι’ αυτούς, ενώ εμείς πολλά και δίκαια τα παθαίνουμε από τους εχθρούς. Αν λοιπόν αυτός που έπαθε άδικα δεν τόλμησε να μην προσευχηθεί υπέρ αυτών, εμείς που πάσχουμε δίκαια, κι όχι μόνο δεν προσευχόμαστε, αλλά και καταριόμαστε, ποιάς τιμωρίας δεν είμαστε άξιοι; Νομίζεις βέβαια ότι δίνεις σε εκείνον το χτύπημα, η αλήθεια όμως είναι ότι τραβάς το ξίφος εναντίον σου, μη αφήνοντας το δικαστή να γίνει πράος για τα αμαρτήματά σου με τα οποία τον εξοργίζεις με την προσευχή σου εναντίον των άλλων. Γιατί λέγει “με όποιο μέτρο μετράτε, με το ίδιο θα μετρηθείτε και σεις, και με όποιο κριτήριο κρίνετε, θα κριθήτε”. 

Ας γίνουμε λοιπόν συγχωρητικοί, για να έχουμε τέτοιον και το Θεό.”

“Αυτός που ευλογεί τον εχθρό, ευλογεί τον εαυτό του, και αυτός που καταριέται, καταριέται τον εαυτό του, και αυτός που προσεύχεται για τον εχθρό, προσεύχεται για τον εαυτό του, όχι για εκείνον.”

Πηγή: 1myblog

Από την εξέδρα των φιλάθλων σέντερ –φορ στο γήπεδο του ουρανού

Από την εξέδρα των φιλάθλων σέντερ –φορ στο γήπεδο του ουρανού

Απόσπασμα από το δεύτερο τόμο του βιβλίου «Ο τρελο-Γιάννης ο δια Χριστόν σαλός» που θα κυκλοφορηθεί πρώτα ο Θεός στο τέλος του Νοεμβρίου

Ονομάζομαι Γιώργος.... Γεννήθηκα σε ένα χωριό της Μεσσηνίας αλλά από την εφηβική σχεδόν ηλικία ήρθα στην Αθήνα για να δουλέψω. Με το ζόρι τελείωσα την Γ’ τάξη Γυμνασίου. Δεν τα αγαπούσα και πολύ τα γράμματα. Ένας θείος μου είχε κατάστημα στην κεντρική Λαχαναγορά στο Ρέντη και με πήρε στη δούλεψή του. Έπιανα δουλειά τα χαράματα και σχολούσα πριν το μεσημέρι. Είχαμε είδη μαναβικής. Η καθημερινή ασχολία μου, εκτός της εργασίας, όμως, ήταν η ομάδα του Ολυμπιακού και οι γυναίκες. Με την ποδοσφαιρική ομάδα του Ολυμπιακού είχα αναπτύξει μία ψυχική σύνδεση που επηρέαζε σχεδόν όλη τη ζωή μου. Η πορεία της ομάδας κατά κάποιο περίεργο τρόπο έπαιζε ουσιαστικό ρόλο στην καθημερινότητά μου. Χαιρόμουν και γλεντούσα με τις νίκες. Έπινα, χόρευα, φώναζα. Ένιωθα ευτυχής. Απογοητευόμουν και απελπιζόμουν με τις ήττες και τα έσπαγα. Τσακωνόμουν, απομονωνόμουν απ’ όλους. Και με το ζόρι πήγαινα ακόμη και στη δουλειά. Δεν σας κρύβω πως αρκούσε ένα απλό πείραγμα για να νευριάσω και να τσακωθώ με πελάτες. Ήμουν ιδιόρρυθμος αλλά καμάρωνα γιατί ήμουν μέλος της «θύρας 7». Ήμουν στο γήπεδο και στη συγκεκριμένη θύρα στο παιχνίδι με την ΑΕΚ που έγινε η αιτία να σκοτωθούν τόσα παιδιά, δυό εκ των οποίων ήταν κολλητοί φίλοι μου. Θα μπορούσα και εγώ να ήμουν νεκρός αν δεν καθυστερούσα να κατέβω. Και η καθυστέρησή μου οφείλεται στη συζήτηση σχετική με το παιχνίδι που άνοιξα με έναν ηλικιωμένο «βαμμένο Ολυμπιακό», όπως λέμε στην ποδοσφαιρική διάλεκτο τον μπάρμπα –Μήτσο από την Καστέλα. Οι κολλητοί μου έφυγαν και τους είπα πως θα τους συναντήσω έξω για να πάμε μαζί να κοντράρουμε τους αντίπαλους οπαδούς. Αυτό με γλύτωσε στην κυριολεξία. Ο άδικος θάνατός τους με συγκλόνισε και με έκανε να αραιώσω λίγο από το γήπεδο. Αλλά όχι για πολύ. Ήμουν στην τάξη των φανατικών οπαδών και φρόντιζα και στον γιο μου να εντρυφήσω αυτό το στοιχείο. Είχα θεοποιήσει την ομάδα. Ήμουν χούλιγκανς, όπως λένε. Είχα σπάσει βιτρίνες καταστημάτων. Συχνά στήναμε καρτέρι σε οπαδούς αντιπάλων ομάδων και δη του Παναθηναϊκού για να τους ξυλοκοπήσουμε. Ήμουν τόσο φανατικός που θα μπορούσα ακόμη και να σκοτώσω για την ομάδα. Ήμουν εξαρτημένος πλήρως από αυτή, όπως ο τοξικομανής από τις ναρκωτικές ουσίες. Η άλλη ασχολία μου ήταν οι γυναίκες. Όλα σχεδόν τα χρήματα τα σπαταλούσα ως έφηβος σε επισκέψεις σε οίκους ανοχής και σε μπαρ με γυναίκες. Ο κοινωνικός περίγυρος των φίλων μου με είχε κάνει να βλέπω κάθε γυναίκα ως κινούμενο δοχείο ηδονής. Τη θεωρούσα αδύναμη και υποβαθμισμένη και δεν σας κρύβω πως πολλές φορές βιαιοπραγούσα πάνω της. Επίκεντρο στις σχέσεις που δημιουργούσα ήταν η επίδειξη δύναμης και ανδρικού εγωισμού. «Αντιπολίτευση» η Εκκλησία Όπως καταλαβαίνετε μ’ όλα αυτά ήταν φυσικό να βλέπω την Εκκλησία ως «αντιπολίτευση» στην άσωτη ζωή μου. Η όποια σχέση μου με την Εκκλησία οφείλεται στη μάνα μου και στη γυναίκα μου. «Δεν φοβάσαι το Θεό, βρε παιδί μου;» έλεγε η καημένη η μάνα μου, όταν καταλάβαινε πως παραστρατούσα. «Μείνε εσύ ρε μάνα μία ζωή με τα παραμύθια των παπάδων. Δεν βλέπεις πως η ζωή πάει μπροστά. Κοίταξε μωρέ να γλεντήσεις και να περνάς καλά και άσε τα περί του Θεού. Τον είδες μωρέ ποτέ το Θεό;» της απαντούσα. Εκείνη κουνούσε το κεφάλι και δεν μιλούσε. Μόνο με σταύρωνε. Το χαρακτήρα της μάνας μου είχε και η γυναίκα μου. Την γνώρισα στη Λαχαναγορά. Συνόδευε μερικές φορές τον πατέρα της, που είχε μανάβικο στο Χαλάνδρι. Ο θείος μου με είδε που τη γλυκοκοίταγα και μου είπε: «Αυτό είναι κορίτσι για οικογένεια και μη κάνεις όρεξη. Δεν είναι η Ουρανία για τα δόντια σου». Μία μέρα ένας πελάτης την πείραξε πολύ άσχημα, εκμεταλλευόμενος την απουσία του πατέρα της, που ψώνιζε σε άλλη ράμπα. Δεν ξέρω τι με έπιασε και τον άρπαξα από το λαιμό. Τον πέταξα κάτω και άρχισε καυγάς μεγάλος. Χτύπησα και εγώ στο κεφάλι καθώς έπεσα μαζί του και με πήραν τα αίματα. Ο θείος με πήγε στο νοσοκομείο για τις πρώτες βοήθειες και οι γιατροί έκριναν πως έπρεπε να μείνω μέσα γιατί φοβήθηκαν μήπως έπαθα μεγαλύτερη ζημιά. Το απόγευμα την ίδιας ημέρας ήρθε η Ουρανία με τον πατέρα της στο νοσοκομείο για να με ευχαριστήσουν. Η Ουρανία του είχε πει τι ακριβώς είχε συμβεί. Με κάλεσαν στο σπίτι τους για φαγητό. Αυτό ήταν η αρχή. Μέσα σε τρεις μήνες παντρεύτηκα. Ο πεθερός μου εκτός από το μανάβικο είχε και ένα φορτηγό Δημοσίας Χρήσεως, το οποίο μου έδωσε προίκα, έτσι ώστε να σταματήσω να εργάζομαι νύχτα στη Λαχαναγορά. Χωρίς να το καταλάβω καλά-καλά έκανα οικογένεια. Η μάνα μου χαιρόταν γιατί η Ουρανία, πέραν της καλοσύνης που είχε, ήταν και κοντά στην Εκκλησία. Δεν έλειπε από την Παναγία τη Μαρμαριώτισσα και αυτό αρκετές φορές γινόταν στοιχείο τριβής μας. «Πότε θα ξυπνήσεις βρε Ουρανία από το λήθαργο;» της έλεγα. Εκείνη σαν τη μάνα μου σιωπούσε. Είχε υπομονή και άντεχε τις παραξενιές μου και τις τρέλες μου. Μάλιστα με στήριζε στις απογοητεύσεις μου. Αποκτήσαμε δυό παιδιά με την Ουρανία, ένα αγόρι και ένα κορίτσι, τον Αντώνη και τη Θεοδώρα. Βέβαια το όλο σκεπτικό περί των γυναικών με εμπόδιζε να της συμπεριφέρομαι ισότιμα. Πολλές φορές ξέφευγα και την απατούσα. Έφθασα στο σημείο να δημιουργήσω ερωτική σχέση με την ξαδέλφη της, η οποία ήταν παντρεμένη! Τα ισοπέδωνα όλα μπροστά στο πάθος και στη νοοτροπία να αντιμετωπίζω κάθε γυναίκα ως δοχείο ηδονής. Αυτή ακριβώς την περίοδο άρχισαν και τα οικονομικά προβλήματα στο σπίτι, μιας και η ξαδέλφη ζητούσε συνεχώς χρήματα προκειμένου να δικαιολογείται στον άνδρα της ότι δήθεν εργάζεται ως πλασιέ! Με μαθητική ακρίβεια καταστρέφονταν δυό οικογένειες. Δεν σας κρύβω πως πέραν των κινδύνων της αποκάλυψης ένιωθα διαρκώς να με σφίγγει μία θηλιά στο λαιμό. Ήμουν για πρώτη φορά στη ζωή μου σε αδιέξοδο. Και δεν έφθαναν όλα αυτά ήρθε και η αρρώστια της κόρης μου, η οποία εντελώς ξαφνικά παρουσίασε φύσημα στην καρδιά. Οι γιατροί στο Ωνάσειο (νοσοκομείο) μας έλεγαν πως δεν θα αποφύγει το χειρουργείο. Η γυναίκα μου όμως, είχε την ελπίδα της στον Χριστό και την Παναγία και προσευχόταν να μην μπει η Θεοδωρίτσα μας σ’ αυτή την περιπέτεια. Τελικά έγινε καλά προς έκπληξη όλων ακόμη και των γιατρών! Η Ουρανία μιλούσε για θαύμα αλλά εγώ απέδιδα τη θεραπεία της στα φάρμακα που της έδωσαν... Τόσο μυαλό είχα τότε! Έβλεπα την καλοσύνη της Ουρανίας και έφτυνα τον ίδιο μου τον εαυτό. Προσπαθούσα απεγνωσμένα να βρω ελαττώματα στη γυναίκα μου για να δικαιολογήσω τις παράνομες πράξεις μου. Την άφηνα χωρίς λεφτά, λέγοντας πως δεν πάει η δουλειά καλά. Ξεσπούσα στα παιδιά χωρίς να φταίνε σε τίποτε. Και εκείνη η κακομοίρα έλεγε. «Δεν πειράζει Γιώργο, ο Θεός δεν θα μας εγκαταλείψει. Θα δώσει ο Θεός! Εσύ να είσαι καλά». Ο άγγελος του Θεού Ιωάννης, ο δια Χριστόν σαλός Και ο Θεός πράγματι έδωσε αυτό το ευλογημένο δρομολόγιο στη γειτονιά του αγγέλου Ιωάννη. Γιατί για μένα ο μακαρίτης ήταν ο φύλακας άγγελος που με τράβηξε μέσα από το βούρκο της ακολασίας. Μόνο τρελός δεν ήταν. Τετρακόσια τα είχε γιατί έβλεπε με άλλα μάτια. Η μόνη τρέλα του ήταν η αγάπη του προς τον Χριστό. Τα λόγια τότε που μου είπε με τάραξαν. Πήρα το φορτηγό να γυρίσω σπίτι αλλά στη σκέψη μου στριφογύρναγαν τα λόγια του μακαρίτη. Σταμάτησα στον ιερό ναό της Αγίας Άννας να ανάψω ένα κερί στον Χριστό για να Τον ευχαριστήσω για την κόρη μου. Μπαίνοντας στο ναό λύγισα. Έβαλα σαν μικρό παιδί τα κλάματα και τράβηξα σε μία γωνιά να μην με βλέπουν. Ευτυχώς ένας γέρος και τρεις γριές βρίσκονταν τότε στο ναό. Γινόταν Εσπερινός. Έκλαψα αρκετή ώρα... Γύρισα και είδα τον Χριστό στην εικόνα και είπα: «Μπάχαλο τα έκανα στη ζωή μου. Κοίταξε να με βοηθήσεις, αν και δεν αξίζω ούτε μία τρύπια δεκάρα». Ένιωσα ένα περίεργο συναίσθημα, μία ζεστασιά που δεν είχα νιώσει ποτέ στη ζωή μου. «Ρε μπας και είχε δίκιο η μάνα μου για την Εκκλησία», αναρωτιόμουν βγαίνοντας από το ναό. Απέναντι, εκεί που είχα παρκάρει το φορτηγό είχε ένα ανθοπωλείο. Δεν ξέρω πως μου ήρθε και πήγα και αγόρασα τριαντάφυλλα για την Ουρανία. Έφθασα στο σπίτι τελείως μεταμορφωμένος. Αγκάλιασα την Ουρανία, φίλησα τα παιδιά. Της είπα πως άναψα ένα κεράκι στην Αγία Άννα για τη γιατρειά της Θεοδώρας. Της μίλησα για τον μακαρίτη και για τα όσα μου είπε για τη Θεοδώρα. Εκείνη ζήτησε να την πάω να τον γνωρίσει. Τότε με έπιασε φόβος. «Ε! τον συνάντησα στην άλλη άκρη της Αθήνας. Και που να τον βρω, δεν ξέρω που ακριβώς μένει. Θα δω όμως, τι θα κάνω...» απάντησα αμήχανα και από φόβο μη μάθει η γυναίκα μου την άσωτη ζωή μου... Ζητιάνος στη Μαρμαριώτισσα Την άλλη μέρα το πρωί, ήταν Σάββατο αν θυμάμαι καλά, η γυναίκα μου σηκώθηκε να πάει στην Εκκλησία. Με έπιασε και εμένα η επιθυμία να την ακολουθήσω αν και δεν ήταν Πάσχα (γιατί μόνο Πάσχα συνήθιζα να πηγαίνω τα τελευταία χρόνια). Δεν μπορείτε να φανταστείτε το πως ένιωσα όταν είδα τον μακαρίτη να κάθεται έξω από τη Μαρμαριώτισσα και να ζητιανεύει! «Καινούργιος ζητιάνος. Ποιός ξέρει ο καημένος τι ανάγκες έχει» γύρισε και μου είπε η Ουρανία. Τη ρώτησα αν τον γνωρίζει, αν τον έχει ξαναδεί... Εκείνη με κοίταξε παράξενα. Δεν καταλάβαινε τις ερωτήσεις μου. «Όχι» μου απάντησε ξερά. Η Ουρανία του έδωσε 100 δραχμές και μπήκε στο ναό. Έμεινα λίγο πίσω και τον κοιτούσα. «Γιώργο ήρθα από την άλλη άκρη της Αθήνας για να σου πω πόσο χαροποίησες τον Χριστό χθες, όταν άναψες το κεράκι στην Αγία Άννα. Μην φοβάσαι ο Κύριος άκουσε τις προσευχές της μάνας σου και της Ουρανίας και σε τράβηξε κοντά Του. Τώρα θα δεις πως όλα θα γίνουν όμορφα. Κοίταξε μόνο να βρεις έναν καλό παπά να εξομολογείσαι». Δεν σας κρύβω πως οι νέες αποκαλύψεις του με τρόμαξαν. Τι ήταν αυτός ο ζητιάνος και από ποιό πλανήτη κατέβηκε; Τι να θέλει από μένα που μ’ ακολούθησε μέχρι και τη γειτονιά μου; Μήπως με τιμωρεί ο Θεός για τις αμαρτίες μου και έστειλε κάποιο να με βασανίζει; Μία πλειάδα τέτοιων σκέψεων περνούσαν από το μυαλό μου καθώς αμήχανα τον κοιτούσα. Εκείνος σαν να κατάλαβε τους λογισμούς μου και γύρισε και μου είπε: - «Μη βασανίζεις Γιώργο το μυαλό σου. Οι απαντήσεις που ψάχνεις θα ‘ρθουν γρήγορα. Ένα τώρα χρειάζεται να καταλάβεις και αυτό έχει να κάνει με την αγάπη του Χριστού για σένα και για μένα και για όλον τον κόσμο… Πήγαινε τώρα στο γήπεδο του Χριστού μας και κάνε μία προσευχή να πετύχεις πολλά γκολ. Στο χέρι σου είναι να γίνεις καλός γκολτζής. Η συζήτηση διακόπηκε απότομα γιατί η Ουρανία ανησύχησε που δεν μπήκα μαζί της μέσα και βγήκε να δει τι συμβαίνει. Με είδε να μιλάω με τον ζητιάνο και παραξενεύτηκε. «Έρχομαι, έρχομαι» της είπα μόλις την είδα και κίνησα προς το μέρος της. Ο μακαρίτης της χαμογέλασε δείχνοντας ότι όλα είναι καλά και εκείνη επέστρεψε στο ναό. Μ’ όλα αυτά που άκουγα μου κόπηκε η λαλιά. Όμως, το μόνο που ρώτησα τον τρελο- Γιάννη ήταν το που θα μπορούσα να τον βρω. -«Έλα αύριο στην οδό Λένορμαν το απόγευμα στις 6:00 στον Εσταυρωμένο να σου γνωρίσω και έναν καλό παπά που θα σε προπονήσει, ώστε να γίνεις καλός γκολτζής». - Και τι είναι ο Εσταυρωμένος; ρώτησα. - Μία νέα Εκκλησία που τώρα χτίζεται. - Στη συνέχεια μπήκα στο ναό. Άναψα κερί και κάθισα δίπλα στην Ουρανία. Εκείνη μου υπέδειξε ευγενικά πως οι θέσεις των ανδρών είναι δεξιά. Ήμουν άσχετος παντελώς. Πήγα και κάθισα δίπλα σε δυό τρεις άλλους άνδρες μεγαλύτερης ηλικίας από μένα. Με όλα αυτά που συνέβαιναν φανταστείτε το πως ένοιωθα. Στεκόμουν όρθιος και κοιτούσα το ναό, τον παπά, τον ψάλτη. Από μικρό παιδί είχα να κάτσω τόση ώρα στην Εκκλησία. Για πρώτη φορά όμως, δεν δυσαρεστήθηκα. Ωστόσο, η σκέψη μου ήταν στον περίεργο αυτό τύπο, δηλαδή τον τρελο- Γιάννη. Έτσι τον έβλεπα τότε. Βρε, μπας και είναι κανένας ντετέκτιβ που έβαλε η γυναίκα μου και έχει βαλθεί να με τρελάνει; Στη σκέψη αυτή το μυαλό μου θόλωσε. Βγήκα έξω να τον συναντήσω αλλά εκείνος είχε εξαφανιστεί. Δεν πειράζει θα ψαρέψω την Ουρανία, σκέφτηκα. Ο λογισμός αυτός εξαφανίστηκε όταν η Ουρανία πρώτη, αμέσως μετά την Εκκλησία άρχισε να με ρωτά τι συζητούσα με τον άγνωστο ζητιάνο. - Δεν πιστεύω να τον αποπήρες τον καημένο; Μου φάνηκε καλός άνθρωπος… Η πρώτη... προπόνηση στο γήπεδο του Χριστού Από τη συζήτηση διαπίστωσα πως δεν είχε καμιά σχέση. Έτσι, την επομένη βρέθηκα στον Εσταυρωμένο της οδού Λένορμαν. Μπήκα στο ναό και άναψα ένα κερί. Είδα τον μακαρίτη να μιλά με ένα ηλικιωμένο παπά. Περίμενα να τελειώσει. Εκείνος γύρισε και με είδε. - Καλώς το καλό παιδί. Έλα Γιώργο να σου γνωρίσω το γέροντα. Θα σου μάθει τον τρόπο να βάζεις πολλά γκολ στο γήπεδο. Είναι έμπειρος προπονητής. Άντε θα σας αφήσω για την πρώτη προπόνηση. Γυρνώντας τότε προς τον παπά του είπε χαμογελώντας: «Ο Γιώργος είναι νέο απόκτημα της ομάδας του Χριστού. Έχει τα προσόντα να γίνει άριστος γκολτζής. - Ο παπάς δεν έδωσε και μεγάλη σημασία στα λόγια του μακαρίτη. Γύρισε προς το μέρος μου και χαμογελώντας είπε: «Έλα Γιώργο να τα πούμε». Αν και ο σκοπός της επίσκεψης μου ήταν να ανακρίνω τον τρελο- Γιάννη εν τούτοις κατέληξα να εξομολογούμαι για πρώτη φορά στη ζωή μου. Η πρώτη μου συμμετοχή στο μυστήριο της θείας εξομολόγησης, η πρώτη προπόνηση στο στίβο του τριαδικού Θεού, όπως την έλεγε ο μακαρίτης ήταν κάτι που δεν θα λησμονήσω ποτέ. Και αυτό γιατί όχι μόνο ένιωσα ανάλαφρος αλλά κυρίως γιατί εισήλθα σε ένα άλλο γήπεδο από το Καραϊσκάκη που συνήθιζα να πηγαίνω. Ήταν το γήπεδο του Χριστού. Όταν βγήκα έξω από το ναό ήμουν πολύ διαφορετικός. Είδα τον υποτιθέμενο σαλό να βγάζει ένα βιβλίο από μια νάϋλον σακούλα. Μου το πρόσφερε ως δώρο. Αφορούσε τη ζωή του γέροντα Πορφυρίου. Το βιβλίο με βοήθησε σημαντικά στη νέα σελίδα που μόλις άνοιγα. Θυμάμαι πως ο τρελο -Γιάννης μόλις που μ’ αντίκρυσε άρχισε να φωνάζει: «Αυτή είναι η πιο καλή μετεγγραφή γκολτζή τα τελευταία δέκα χρόνια. Αστέρι του ουρανού αληθινό». Μάλιστα έτρεξε προς το μέρος των παιδιών που έπαιζαν μπάλα στον προαύλιο χώρο του ναού. Εκείνα αιφνιδιάστηκαν όταν τον είδαν να παίρνει την μπάλα και να προσπαθεί να την κλωτσήσει. Με τη φόρα που είχε έπεσε κάτω και τα παιδιά άρχισαν να γελούν. Σηκώθηκε αμέσως και γύρισε προς το μέρος μου. - «Δεν είμαι καλός μπαλαδόρος για να βάζω γκολ», είπε γελώντας, ενώ τίναζε τη σκόνη από τα ρούχα του. Ελπίζω ωστόσο, να βρεθεί κανένας καλός χριστιανός να μου δώσει μια καλή κλωτσιά. Γιατί μόνο έτσι ελπίζω να καταφέρω να μπλεχτώ στα δίκτυα του Χριστού, όπως η μπάλα. Έλεγε πολλά ακαταλαβίστικα και γελούσε. Εκείνη την ημέρα τον πήγα στο σπίτι του. Μέσα στο φορτηγό φώναζε σαν να ήταν στο γήπεδο. - «Γιώργο από σήμερα φόρεσες για καλά τη φανέλα –όχι του Ολυμπιακού- αλλά του ουρανού. Το αν θα γίνεις καλός παίχτης και βάζεις γκολ εξαρτάται αποκλειστικά από σένα. Να πάρε αυτό το χαρτί. Περιγράφει τις μπάλες του ουρανού. Κοίταξε να παίζεις μ’ αυτές καλά και να γεμίσεις τα δίκτυα με πολλά γκολ. Το χαρτί έγραφε τις δέκα εντολές. Να ξέρεις ακόμη ότι τα πόδια σου γίνονται δυνατά και άτρωτα με την ταπείνωση και τη θυσία. Και την ταπείνωση και τη θυσία θα τη μάθεις από τον γέροντα προπονητή στη θεία εξομολόγηση και στη θεία Κοινωνία. Πιστεύω πως θα γίνεις πολύ δυνατός σέντερ- φορ!...

Συντάκτης: Δ.ΜΑΚΡΗΣ
Πηγή: ΣΤΥΛΟΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2009